Fontanna
Z Wikipedii
Fontanna (wodotrysk) to urządzenie ozdobne, z którego tryska woda. Jedna z konstrukcji składa się z basenu z przelewem i trzonu z dyszą. Do trzonu doprowadzona jest pod ciśnieniem woda, która tryska z jednej lub kilku dysz. Woda opadając gromadzona jest w basenie. Basen może być złożony z jednej lub kilku mis różnej wielkości, różnego kształtu. Ilość wody w basenach regulowana jest za pomocą przelewów.
Innym rodzajem fontann są fontanny w których woda spływa w formie kaskad. Najbardziej znanym przykładem takiej fontanny jest Fontanna di Trevi. Fontannata zasilana jest grawitacyjnie, wodą spływającą do niej akweduktem.
Fontanny często mają bogate oprawy rzeźbiarskie lub architektoniczne. Znane były już w starożytności, służyły ozdobie, pełniły funkcje użytkowe lub kultowe (np. w meczetach, bazylikach wczesnochrześcijańskich).
Fontanny umieszczano w ogrodach, parkach, placach miast i dziedzińcach pałaców. Przy budowie fontanny czasem wykorzystywano źródła artezyjskie. Współczesne fontanny często mają wbudowane automatyczne urządzenia do iluminacji, regulacji strumienia wody, np. śpiewająca fontanna w Mariańskich Łaźniach - "śpiewa" w rytm podkładu muzycznego.
Rozróżnia się dwa zasadnicze typy fontann:
- fontanna europejska - jest to fontanna, w której woda tryska ponad zbiornik, a następnie wpada do niego, jednocześnie burząc lustro wody. Tego typu fontanny rozpowszechniły się w Europie na początku ery nowożytnej i są obecnie najpopularniejsze;
- fontanna arabska - jest to fontanna, w której woda nigdy nie znajduje się w powietrzu, a wycieka z otworu po elementach swojej konstrukcji. Fontanny tego typu budowali muzułmanie, szczególnie na półwyspie Iberyjskim (Granada) oraz w Turcji.
Najsłynniejsze fontanny:
- Rzym: fontanna di Trevi, dei Tritone
- Paryż: fontanny w ogrodach Wersalu
- Polska: Fontanna Neptuna w Gdańsku,
Zobacz też:
