Jan Fethke
Z Wikipedii
Jan Fethke (ur. 26 lutego 1903 w Opolu, zm. 16 grudnia 1980 w Berlinie) – śląski pisarz oraz reżyser i scenarzysta filmowy.
Jan Fethke urodził się w rodzinie polskiego lekarza w Opolu. Jako nastolatek był zaangażowany w działalność powstańczą. Na początku lat dwudziestych studiował w Gdańsku. To właśnie wtedy zainteresował się filmem i językiem esperanto – swoimi największymi pasjami.
Karierę zawodową rozpoczął w Berlinie, ówczesnej stolicy europejskiej kinematografii. Pracował tam jako autor scenopisów i scenarzysta. Współpracował z filmowcami lewicowymi i Fritzem Langiem.
Po dojściu Hitlera do władzy wyemigrował do Polski, zachowując obywatelstwo niemieckie. W międzywojennej Polsce wyreżyserował kilka filmów oraz napisał kilkanaście scenariuszy.
Po wybuchu II wojny światowej pozostał w Warszawie, współpracując z władzami okupacyjnymi. Jego postawa z tamtych czasów oceniana była bardzo niejednoznacznie. W 1944 r. podczas realizacji filmu dokumentalnego "Praha" został aresztowany.
Po zakończeniu wojny przyjął polskie obywatelstwo i podjął pracę w filmie polskim jako scenarzysta i reżyser. Przez kilka lat pracował pod pseudonimem.
Na początku lat 60. pozostał w Berlinie Zachodnim, gdzie pracował jako lektor języka esperanto. Był również autorem licznych publikacji w tym języku (w tym słowników i powieści).
[edytuj] Wybrana filmografia (jako reżysera)
- Zapomniana melodia (1938)
- Bogurodzica (1938)
- Przez łzy do szczęścia (1939)
- Złota maska (1939)
- Załoga (1951)
- Sprawa do załatwienia (1953)
- Irena do domu (1955)
[edytuj] Literatura
- Zielona papuga (1921)
Utwory w języku esperanto:
- Abismoj (Otchłanie, powieść o problemach miłosnych, 1923)
- Saltego trans jarmiloj (Skok przez tysiąclecia, powieść, fantastyczna historia o wyprawie w czasy Nerona, 1924)
- Mr. Tot aĉetas mil okulojn (1000 oczu pana Totka, powieść przygodowa, 1931)
- La verda raketo (Zielona rakieta, nowele, 1961)
- Mia verda breviero (Mój zielony brewiarz, nowele, 1974)
