Julian Antonisz
Z Wikipedii
| Julian Antonisz | |
| Pełne imię i nazwisko | Julian Józef Antoniszczak |
| Data i miejsce urodzenia | 8 listopada 1941, Nowy Sącz |
| Data i miejsce śmierci | 31 stycznia 1987, Lubień |
| Narodowość | polska |
| Dziedzina sztuki | Film animowany |
| Ważne dzieła | Jak działa jamniczek (1971) |
Julian Antonisz (właśc. Julian Józef Antoniszczak, 1941–1987) – artysta plastyk, scenarzysta i twórca eksperymentalnych filmów animowanych, kompozytor i wynalazca.
Urodzony 8 listopada 1941 w Nowym Sączu. Ukończył szkołę muzyczną a następnie Wydział Malarstwa i Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (1965). Zadebiutował w roku 1967 filmem animowanym Fobia. W 1977 opracował technikę filmową, w której film powstawał poprzez malowanie poszczególnych kadrów na taśmie filmowej bez użycia kamery (stąd nazwa — non-camera). Współzałożyciel Studia Filmów Animowanych w Krakowie. Zmarł 31 stycznia 1987 w Lubieniu.
Spis treści |
[edytuj] Sylwetka
Antonisz, przez wielu uważany za jednego z najciekawszych polskich twórców XX wieku, był artystą niemal samowystarczalnym. Sam pisał scenariusze do swoich filmów i sam je realizował. Komponował też do nich muzykę.
W 1977 w swoim manifeście artystycznym sformuował wizję filmu tworzonego bezpośrednio na taśmie filmowej i odtąd konsekwentnie realizował filmy tą techniką. Polegała ona na rezygnacji z użycia kamery: poszczególne klatki były rysowane, malowane, bądź wydrapywane na taśmie.
Fascynowały go urządzenia mechaniczne. Jeszcze na studiach zbudował z dwóch rowerów "samochód", wzbudzając sensację gdy przyjeżdżał nim na zajęcia. Sam konstruował różne "maszyny filmowe", wykorzystywane przy pracy nad filmami non-camerowymi. Jedną z nich był antoniszograf fazujący – urządzenie wydrapujące na taśmie filmowej serie klatek z płynnym przejściem między dwiema skrajnymi klatkami. Skonstruował też prototyp chropografu, przenoszący obrazy na kawałki celuloidu w postaci bardziej lub mniej szorstkich powierzchni; miał służyć niewidomym.
Nagradzany wielokrotnie na polskich i międzynarodowych festiwalach filmowych Antonisz zmarł podczas prac nad 13. odcinkiem Polskiej Kroniki Non-camerowej.
[edytuj] Filmografia
| rok | tytuł | nagrody |
|---|---|---|
| 1967 | Fobia | |
| 1969 | W szponach seksu | 1969 (Tours) |
| 1970 | Jak to się dzieje... | |
| 1970 | Jak nauka wyszła z lasu | 1971 (Poznań) |
| 1971 | Jak działa jamniczek | 1972 (Kraków, Katowice, Mannheim) |
| 1971 | Tysiąc i jeden drobiazgów | |
| 1973 | Strachy na lachy | |
| 1973 | Te wspaniałe bąbelki w tych pulsujących limfocytach | |
| 1974 | Kilka praktycznych sposobów na przedłużenie sobie życia | |
| 1975 | Film o sztuce biurowej | |
| 1975 | Bajeczka międzyplanetarna | |
| 1976 | Film grozy | |
| 1977 | Katastrofa | |
| 1978 | Słońce – film bez kamery | |
| 1978 | Ludzie więdną jak liście | |
| 1978 | Dziadowski blues non-camera, czyli nogami do przodu | 1980 (Zakopane) |
| 1978 | Co widzimy po zamknięciu oczu i zatkaniu sobie uszu | |
| 1979 | Ostry film zaangażowany | 1980 (Kraków) |
| 1980 | Pan Tadeusz. Księga I. Gospodarstwo | 1980 (Ministra Kultury i Sztuki) |
| 1980 | Dokument animowany non-camera czyli reżyser Krzysztof Gradowski o sobie | |
| 1981–1986 | Polska Kronika Non-camerowa, nr 1–12 | 1982 (Kraków), 1984 (Oberhausen), 1987 (Szefa Kinematografii) |
| 1983 | Dodatkowe wole trawienne magistra Kiziołła | |
| 1984 | Oberhausen, Duisburg, Düsseldorf, Dortmund, Hannover, Hamburg, czyli non-camerowy reportaż z podróży po Republice Federalnej Niemiec | |
| 1985 | Czyżby wolny rynek w organizmie biologicznym? | |
| 1986 | Światło w tunelu | 1986 (Oberhausen), 1987 (Szefa Kinematografii) |
[edytuj] Nagrody i wyróżnienia
- Nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym – Tours 1969 za film W szponach seksu
- I Nagroda "Złote Koziołki" w grupie filmów animowanych na II Ogólnopolskim Festiwalu Filmów dla Dzieci i Młodzieży – Poznań 1971 za Jak nauka wyszła z lasu
- Nagroda główna "Brązowy Lajkonik" na XII Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych – Kraków 1972 za Jak działa jamniczek
- Międzynarodowa Nagroda Ewangelicka i Wyróżnienie Międzynarodowego Ekumenicznego Centrum Filmowego – MFF Mannheim 1972 za Jak działa jamniczek
- Srebrny Feniks – OPF "Człowiek i jego środowisko" – Katowice 1972 za Jak działa jamniczek
- Grand Prix "Złoty Lajkonik" na XX OFFK i Brązowy Smok na XVII Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych – Kraków 1980 za Ostry film zaangażowany
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki – 1981 za film Pan Tadeusz. Księga I. Gospodarstwo
- Nagroda główna "Brązowy Lajkonik" na XXII OFFK – Kraków 1982 za Polską Kronikę Non-Camerową nr 1
- Wyróżnienie specjalne jury FICC w zestawie retrospektywnym SFA na XXX Festiwalu Filmów Krótkometrażowych – Oberhausen 1984 za Fobię, Kilka praktycznych sposobów na przedłużenie sobie życia oraz Dziadowski Blues non-camera, czyli nogami do przodu
- Nagroda Główna oraz Nagroda jury FIPRESCI na XXX Festiwalu Filmów Krótkometrażowych – Oberhausen 1984 za Polską Kronikę Non-Camerową nr 6
- Nagroda jury FICC na XXXII Festiwalu Filmów Krótkometrażowych – Oberhausen 1986 za Światło w tunelu
- Nagroda Szefa Kinematografii – 1987 za Polską Kronikę Non-camerową nr 12 i Światło w tunelu
[edytuj] Rodzina
Żona uczestniczyła w jego pracy kolorując kadry non-camerowych filmów. Mieli dwie córki, Sabinę i Malwinę. Był bratem Ryszarda Antoniszczaka, reżysera i scenarzysty.
[edytuj] Źródła
- Biogram Juliana Antoniszczaka w serwisie internetowym Instytutu Adama Mickiewicza
- Biogram Juliana Antoniszczaka w serwisie polska-animacja.pl
- Biogram i filmografia Juliana Antoniszczaka w serwisie Kino Charlie
- Biogram i filmografia Juliana Antonisza w serwisie filmpolski.pl
- Non camera, czyli zrób to sam (kinoskop.pl)
- Agnieszka Kozłowska, W pracowni Julka (fundacja Otwarty Kod Kultury)
- Andrzej Kołodyński, Tysiąc i jeden drobiazgów Juliana Antonisza (Ty i ja, 1972) [1]
- Emilia Orzechowska, Z życia non-camerzysty [2]
- Sabina Antoniszczak, Jak działa jamniczek
- Krzysztof Spór, XXXII Ińskie Lato Filmowe. Nieprzeciętna wyobraźnia Antoniszczaka
- Biogram Ryszarda Antoniszczaka w serwisie internetowym Instytutu Adama Mickiewicza
