Sátoraljaújhely

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Sátoraljaújhely (słow. Nové Mesto pod Šiatrom, niem. Neustadt am Zeltberg) – miasto powiatowe w północno-wschodnich Węgrzech, w komitacie Borsod-Abaúj-Zemplén.

Sátoraljaújhely leży nad rzeką Roňava, w dolinie Bodrogu, u południowych podnóży Gór Tokajsko-Slańskich, na północnej granicy regionu Bodrogköz. Liczba mieszkańców miasta wynosi 17.992 osoby (2001), powierzchnia miasta – 73,44 km². Współrzędne geograficzne – 48°23'39 N, 21°39'22 E. W mieście znajduje się drogowe i kolejowe przejście graniczne Slovenské Nové Mesto - Sátoraljaújhely. Zaczyna się tu węgierska droga krajowa nr 37 do Miszkolca.

Na miejscu dzisiejszego Sátoraljaújhely już od czasów objęcia tych terenów przez Węgrów aż do najazdu mongolskiego lat 1240-1241 istniała węgierska osada Sátoralja (węg. "pod namiotem" – od kształtu pobliskiego wzgórza). W XIII wieku osada została odbudowana, a do nazwy dodano człon újhely – "nowe miasto". W 1261 król Stefan V nadał osadzie prawa miejskie. W tym samym okresie zbudowano zamek. Miasto zyskiwało na znaczeniu dzięki położeniu na skrzyżowaniu szlaków handlowych do Polski, Rosji i Siedmiogrodu i stawało się ośrodkiem kultury. Od XVII wieku miasto należało do rodu Rakoczych, wtedy też do Sátoraljaújhely przeniesiono władze komitatu Zemplén. W XVII i XVIII wieku ludność Sátoraljaújhely brała udział w powstaniach przeciwko Habsburgom. W połowie XIX wieku zaczął się intensywny rozwój przemysłu. Po powstaniu Czechosłowacji miasto zostało przedzielone granicą państwową biegnącą wzdłuż Roňavy – dzielnica przemysłowa wraz z węzłem kolejowym znalazły się po stronie czechosłowackiej (obie części były ponownie połączone w latach 1938-1945). Podczas II wojny światowej Sátoraljaújhely zostało poważnie zniszczone. Po wojnie miasto odbudowano. Obecnie jest ośrodkiem turystyki i sportów zimowych.

Do atrakcji turystycznych Sátoraljaújhely zaliczają się:

muzeum Franciszka Kazinczy'ego – węgierskiego poety i działacza narodowego z XVIII wieku,
barokowy ratusz,
cmentarz żydowski z grobem cadyka Mojżesza Tajtelbauma.