Wody podziemne
Z Wikipedii
Wody podziemne – wody, zalegające pod powierzchnią Ziemi na różnych głębokościach, powstałe na skutek różnych procesów geologicznych. Ich łączna objętość wynosi ok. 16,5 tys. km³, co stanowi ok. 0,01‰ ogólnej objętości zasobów hydrosfery Ziemi. Strefa nasycenia wodami podziemnymi nosi nazwę strefy saturacji, i położona jest poniżej strefy nasycenia powietrzem glebowym i innymi gazami czyli strefy aeracji. W strefie aeracji mogą występować wody, ale tylko jako wody zawieszone albo związane (woda higroskopijna, woda błonkowata, woda kapilarna). Miejsce wypływu wód podziemnych na powierzchnię w zależności od obfitości wypływu to źródło, młaka lub wysięk. W Warszawie wysięki znajdują się na Wierzbnie pomiędzy ulicą Puławską a Piaseczyńską na skarpie w Parku Arkadia.
Spis treści |
[edytuj] Klasyfikacja wód podziemnych
[edytuj] Geneza powstania
Ze względu na sposób powstawania wód podziemnych można wyróżnić wody infiltracyjne, które powstają wskutek przesiąkania wody przez szczeliny w glebie i warstwach skalnych, wody kondensacyjne, czyli takie, których przyczyną powstania było skraplanie pary wodnej w przypowierzchniowych warstwach gruntu, wody juwenilne, czyli wody, które powstają z magm wydostających się z głębi Ziemi lub wody reliktowe, które w przeszłości geologicznej zostały uwięzione w warstwach skalnych i przez to nie miały kontaktu z otoczeniem przez długi czas.
[edytuj] Sposób zalegania
W zależności od głębokości, zalegania i kształtu warstwy wodonośnej można wyróżnić następujące wody podziemne:
- wody zaskórne (wierzchówki) – tworzące się na niewielkich głębokościach w zagłębieniach terenu, w dolinach rzecznych i na brzegach jezior wskutek obfitych opadów. Podlegają dobowym wahaniom temperatury i wysokiemu parowaniu. Czasami uznawane za płytkie wody gruntowe.
- wody gruntowe – położone poniżej strefy aeracji i wód zaskórnych. Zwierciadło podlega wahaniom sezonowym, naśladuje formy rzeźby powierzchni. Obficie zasilają rzeki i jeziora. W głębszych warstwach wody gruntowe są dobrze przefiltrowane (wody freatyczne – studzienne).
- wody wgłębne – położone poniżej spągu warstw nieprzepuszczalnych, zasilane wodami przesiąkającymi przez szczeliny uskoków tektonicznych lub okna hydrogeologiczne. Nie podlegają wahaniom temperatury, są silnie zmineralizowane, niekiedy ogrzane ciepłem Ziemi. Charakteryzują się napiętym zwierciadłem, dostosowanym do kształtu nadległych warstw nieprzepuszczalnych. Różnica poziomów najniżej i najwyżej położonych punktów zwierciadła umożliwia powstawanie efektu artezyjskiego i subartezyjskiego w rozległych synklinach (Niecka Mazowiecka, Niecka Łódzka, Basen Londynu, Basen Dakoty, Wielki Basen Artezyjski).
- wody reliktowe – wody uwięzione w warstwach skalnych w przeszłości geologicznej, całkowicie odizolowane od czynników zewnętrznych.
[edytuj] Wody szczelinowe i krasowe
Wody szczelinowe wypełniają szczeliny skalne, tworzące sieci o różnej wielkości i gęstości. Wody krasowe są w gruncie rzeczy wodami szczelinowymi, ale różnią się od nich skałami, w których się znajdują (wapienie, dolomity) i obfitością. Są zasilane wodami spływającymi z powierzchni ponorami.
