Läjän
From Wikipedia
ايران مئن، گيلان اوستانِ مئن، يه‌ته خوجير شهر نأ کی اونه ايرانِ شهرؤنِ عروس دخانن. ای شهرِ نام لاجؤن يا لاجان ايسه.
Contents |
[edit] مردوم و جوغرافی
لاجان، يه‌ته منطقه ايسه کی شومالِ جی کاسپين دريا رسه و شرقِ جی لنگروده و جونوبِ جی نی رسه به ديلمان. اينِ جونوب غربی‌ام سياکل و اينِ غربی طرف اسانه نأی. لاجانِ جوغرافيايی عرض 50 درجه و صفر دقيقه شرقی و 37 درجه و 11 دقيقه شومالی مئن ايسه.
ای شهر، يه‌ته صاف و جولگه‌ای زمينِ سر چاکوده بوبؤ و تا چن قرن پيش نی، بيه‌پيش مئن پايتخت بو.
لاجانِ شهرستان، دوتا واوين دأنه: رودبنه و مرکزی. هفت‌تا نی دهستان دأنه: رودبنه، شيرجؤپوشت، آهندان، بازکئگوراب، لفمجان، ليالسان و ليل. لاجانِ جمعيت 220000 نفرِ جی ويشتره.
ای شهرِ مردوم گيله‌مرد ايسن و ای شهرِ بولندی‌ئنِ مئن، گالش زندگی درن. لاجانِ مردومِ زوان گيلکی. اشانِ دين اسلام و اشانِ مذهب شيعه ناصری ايسه.
[edit] تاريخ
لاجان، قديمِ جی ابريشمِ توليد و فوروشِ مرکز بو و اونِ توليد و صادراتِ مئن، لاجانِ سهم باخی شهرؤنِ جی خيلی ويشتر بو. چايیِ صنعت‌ام ای شهرِ کشاورزی مئن پور موهمّه. اولين بار ايرانِ مئن چايی ای شهرِ مئن بکاشته بوبؤ کی ناصرالدين‌شا زمات، کاشف السلطنه خو امره بأرده بو و 1319 هجری قمری، اينِ کشته لاجانِ مئن امتحان بئوده کی جواب بدأ.
لاجان 705 هجری قمری، اولجايتو دس دکته و امير تيمور اويه لشکرکشی بئوده و تيمورِ پسی، سيد امير بيک و اينِ نوه‌ئن (کيايی سادات) لاجانِ مئن حوکومت کودن. وختی کيايی شاهؤن سوقوط بئودن، لاجانِ حوکومت دکته صفويه دس.
لاجانِ مئن چن‌ته ناجور تفاق دکته. از جومله طاعون (703 ه.ق)، آتش‌سوزی (850 ه.ق) و لاجانِ اشغال روس دس (1725 ميلادی). 1230 ه.ق سال نی يه‌ته پيله زلزله لاجانِ مئن و 1246 نی هنده يه‌ته طاعون دکته شهرِ مئن و پور کوشته بگيته.
لاجانِ شوکوه و پيله‌گی خان احمدخان زمات همه زماتِ جی ويشتر بو و ای شا زمات، خو طلايی زماتِ مئن ايسأ بو.
[edit] لاجانِ ايسم
اؤسانه‌ئنِ مئن بومأ دأنه کی لاجانه «لاهيج ابن سام ابن نوح» بنا بئوده کی البته ای وجه تسميه منّه دوروس ببی.
ای شهرِ نام، لاجان، لاجؤن، لاهجان يا لاهيجان ايسه کی لاهيجانه، هو عربی‌بوبؤ لاهيگان دانن کی لاهيگان لاهيگ و ان جی تشکيل بوبؤ (لاهيگ=بافتنی و ان=جيگا و مکانِ پسوند) و اينِ معنی بونه «نساجؤن و ابريشم‌بافؤنِ شهر».
امّا به نظر نرسنه کی ای نظر دوروس ببی، چون لاهيجان، تازه اسم ايسه و قديم‌تر ای شهره «لاجان» يا «لاجؤن» دخاندن. يه‌ته ده نظريه نأ کی گونه پهلوی زوان مئن، لاه ابريشمِ معنی‌يه دئنه و بورهان قاطع مئن، لاه «سورخِ ابريشمی پارچه» معنی‌يه دئنه و «جان» جيگا و مکانِ پسونده کی درنتيجه لاجان يا لاهجان بونه: ابريشمِ شهر.
لاجؤن يا لاجان يعنی: ابريشم ِ شهر. دوکتر بهرام فره‌وشی، باستانی زبانؤن ِ اوستاد، موعتقده کی لاه پهلوی ميانه زوان ِ مئن، ابريشم بونه و برهان قاطع مئن نی لاه ِ معنی سورخ ابريشمی پارچه بومأ دأنه. جؤن يا جان نی جيگا پسوند ايسه. در کول لاجؤن يعنی او جيگایی کی اون مئن ابريشم چاکؤنن.
[edit] لاجانِ تماشايی جيگان
- شيخ زاهدِ بوقعه
- چارپادشا
- ميرشمس الدينِ بوقه
- اکبريه مسجد
- گولشنِ حمام
- شيطان کو
- بام سبز
- لاجانِ سل
- چايی موزه
- پوردسر تاریخی بافت
- گابنه تاریخی بافت
[edit] دانشگاهؤن و آموزش عالی مرکزؤن
1. دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهيجان 2. تربيت مودرس دانشکده 3. پرستاری و مامايی دانشکده 4. پيام نور دانشکده 5. ديلمانِ دانشگاه
شیطان کو (شیخان کو) جنوب شرقی دامنه ، لاجون خو دامن ِ واشاده. لاجون ایته جه قشنگ ترین شهران ِ گیلان . لاجون هفت ته قدیمی محله داره . میدان. خمیر کلایه (خومر کلایه.) اردو بازار. شعربافان. پوردسر. گابنه. کاروانسرا بر.
باخی محلات نام : جیر سر ، شیخان بر ، کورد محله ، جواهر پوشته ، امیر شهید ، و...
