Tessel
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
Tessel (Nederlands: Texel, evels meistes ouch Tessel oetgesproke) is 'n eiland en gemeinte in 't noorde vaan de Nederlandse provincie Noord-Holland, mèt 'n oppervlekde vaan 585,96 km2 (veur de gemeinte, die ouch väöl water bevat; 't eiland besleit 169,82 km2) en op 1 januari 2004 13.735 inwoeners. 't Is 't westelikste vaan de bewoende Wadde-eilen, mèt de Noordzie te weste en de Waddezie t'n oeste. De gemeinte bevat de kèrne Den Burg (hoofplaots), De Cocksdorp, Den Hoorn, 't Horntje, De Koog, Oost, Oosterend, Oudeschild, De Waal en Zuid-Eierland. Door zien isolatie vaan 't vasteland heet Tessel de verzörgingsfuncties vaan 'n klein stad, oondanks tot gein plaots groeter is es 7.000 lui en oondanks de kortbijheid vaan de stad Den Helder.
[bewirk] 't Eiland
De veurnaomste bron vaan inkomste is, wie op al Wadde-eilen, 't toerisme; wijers heet nog ummertouw de landbouw beteikenis. De vèsserij is in beteikenis stèrk trökgeloupe.
Tessel is allein vaanoet de have vaan Den Helder te bereike, en de TESO, 'ne cooperatieve veerdeens mèt de Tesselere es aondeilhawwers, heet 't monopolie op 't transport vaan en nao Tessel. In de zeumer weurt de bevölking door 't toerisme gemultipliceerd; veural De Koog is en badplaots in trèk. Evels heet 't ouch groete weerde es natuurgebeed; in en roond De Slufter, e zie-ermke vaan de Noordzie, leve väöl vogelsaorte en 't waddegebeed weurt door ziehun bewoend. 't Landsjap vaan 't eiland heet gooddeils zien agrarisch karakter behawwe.
De otochtoon bewoeners spreke vaanajds e Wesfries dialek.
[bewirk] Historie
Tessel waor tot in de Roemeinsen tied deil vaan 't vasteland; euverstruiminge zörgde evels in de vreug Middelieuwe deveur tot 't 'n eiland weurt, geneump Texla. In 1415 kraog 't gans eiland stadsrechte, get unieks in de Laog Len. Tijens d'n Iersten Ingelsen Oorlog brandsjatde de Ingelse 't eiland. In 1630 woort 't eiland door annexatie vaan 't noordelik Eierland bekaans twie kier zoe groet. Tot in de negentiende ieuw greujde door inpoldering 't landbouwareaal aon. Wie in mei 1945 't Georgisch garnizoen vaan de Nazi's in opstand kaom raakde 't eiland in 'ne bleujege strijd verwikkeld.
