Web Analytics

See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌ - ဝိကိပိဒိယ

ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌

From Wikipedia

Contents

[edit] ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌

ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌သည္‌ ၁၉၄၅ ခုန္ဟစ္‌ ဇ္ဝန္‌ ၁၉ ရက္‌တ္ဝင္‌ ရန္‌ကုန္‌၌ မေ္ဝးဖ္ဝားသည္‌။ သူသည္‌ အက္ရမ္‌းမဖက္‌သော ဒီမုိကရေစီအရေးလ္ဟုပ္‌ရ္ဟားသူ တစ္‌ဦး ္ရဖစ္‌၍ အမ္ယုိးသားဒီမုိကရေစီအဖဲ္ဝ.ခ္ယုပ္‌၏ ခောင္‌း ေဆာင္‌လည္‌း ္ရဖစ္‌သည္‌။ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌သည္‌ ရပ္‌ဖ္‌တုိဆုန္ဟင့္‌ လ္ဝတ္‌လပ္‌စ္ဝာစဥ္‌းစား တေ္ဝး ေခာ္‌မ္ဟုအတ္ဝက္‌ ပေးအပ္‌သော စက္‌ခာရော့ဗ္‌ဆုတုိ့ကုိ ခ္ယီး ္ရမႇင့္‌ခ္ရင္‌းခံခဲ့ရ္ရပီး ဖိန္ဟိပ္‌ခ္ယုပ္‌ခ္ယယ္‌သည့္‌ စစ္‌အစုိးရ ေအာက္‌တ္ဝင္‌ အက္ရမ္‌းမဖက္‌ဘဲ ္ရငိမ္‌းခ္ယမ္‌းစ္ဝာ တုိက္‌ပဲ္ဝဝင္‌မ္ဟုကေ္ရာင္‌့ ၁၉၉၁ ခုန္ဟစ္‌အတ္ဝက္‌ နုိဘယ္‌္ရငိမ္‌းခ္ယမ္‌းေရးဆုကုိပာ ပေးအပ္‌ခ္ရင္‌း ခံရသည္‌။

[edit] ကုိယ္‌ရေးသမုိင္‌း

ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌သည္‌ ၁၉၄၅ ခုန္ဟစ္‌ ဇ္ဝန္‌ ၁၉ ရက္‌တ္ဝင္‌ ရန္‌ကုန္‌္ရမုိ.၌ မေ္ဝးဖ္ဝားခဲ့သည္‌။ သူ၏ ဖခင္‌ ဗုိလ္‌ခ္ယုပ္‌အောင္‌ဆန္‌းသည္‌ မ္ရန္‌မာ့လ္ဝတ္‌လပ္‌ရေးကုိ ္ရဗိတိသ္ယ္ဟထံမ္ဟ ၁၉၄၇ ခုန္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ ရယူခဲ့္ရပီး ထုိန္ဟစ္‌၌ပင္‌ပ္ရိုင္‌ဘက္‌မ္ယားက လုပ္‌က္ရံသတ္‌ဖ္ရတ္‌ခ္ရင္‌း ခံခဲ့ရသည္‌။ သူသည္‌ သူ၏မိခင္‌ဒော္‌ခင္‌က္ရည္‌၊မေ္ဝးခ္ယင္‌းမ္ယား ္ရဖစ္‌သော အောင္‌ဆန္‌းလင္‌းန္ဟင့္‌ အောင္‌ဆန္‌းဦးတုိ့န္ဟင္‌့အတူ ရန္‌ကုန္‌တ္ဝင္‌ နေထုိင္‌ခဲ့က္ရသည္‌။ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌ရ္ဟစ္‌န္ဟစ္‌သမီးအရ္ဝယ္‌တ္ဝင္‌ အောင္‌ဆန္‌းလင္‌း ရေနစ္‌သေဆုံးခဲ့သည္‌။ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌သည္‌ကလေးဘဝတ္ဝင္‌ ရန္‌ကုန္‌ရ္ဟိကက္‌သလစ္‌သာသနာပ္ရုကေ္ယာင္‌းမ္ယားတ္ဝင္‌ ပညာ သင္‌က္ရားခဲ့သည္‌။ မ္ရန္‌မာအစုိးရသစ္‌အဖဲ္ဝ.တ္ဝင္‌ ဒော္‌‌ခင္‌က္ရည္‌မ္ဟာ ထင္‌ရ္ဟားလာသည္‌။ ၁၉၆ဝ ပ္ရည့္‌န္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ သူ.အား အိနိ္ဒယသံအမတ္‌အဖ္ရစ္‌ ခန္‌့အပ္‌ခဲ့သည္‌။ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌လည္‌း လုိက္‌ပာသ္ဝား္ရပီး ၁၉၆၄ ခုန္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ နယူး ေ ဒလီရ္ဟိ လေဒီရ္ဟရီရမ္‌း ေကာလိပ္‌မ္ဟ ကေ္ယာင္‌းဆင္‌းခဲ့သည္‌။ သူသည္‌ အောက္‌စဖုိ့တက္ကသုိလ္‌၊ စိန္‌့ဟူးစ္‌ကောလိပ္‌တ္ဝင္‌ ဆက္‌လက္‌ပညာဆည္‌းပူးခဲ့္ရပီး ၁၉၆၇ ခုန္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ ဘီအေဘဲ္ဝ.ကုိ ဒသနိကဗေဒ၊ နုိင္‌ငံရေးန္ဟင္‌့ စီးပ္ဝား ေ ရးဘာသာတုိ့ဖ္ရင့္‌ ရယူခဲ့သည္‌။ ယင္‌း ေနာက္‌တ္ဝင္‌ သူသည္‌ နယူး ေ ယာက္‌္ရမုိ.တ္ဝင္‌ ဆက္‌လက္‌ပညာဆည္‌းပူးခဲ့္ရပီး ကုလသမဂ္ဂတ္ဝင္‌ အလုပ္‌လုပ္‌ခဲ့သည္‌။ ၁၉၇၂ ခုန္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌သည္‌ ဘူတန္‌နုိင္‌ငံတ္ဝင္‌ ရေ ာက္‌ရ္ဟိနေထုိင္‌သည့္‌ တိဗက္‌ယဥ္‌ကေ္ယးမ္ဟုဘာသာရပ္‌ကုိ လေ့လာသူ မုိက္‌ကယ္‌အဲရစ္‌န္ဟင္‌့ လက္‌ထပ္‌ခဲ့လေသည္‌။ နောက္‌တစ္‌န္ဟစ္‌အက္ရာတ္ဝင္‌ သားဦး ဖ္ရစ္‌သူ အလက္‌ဇန္ဒားကုိ လန္‌ဒန္‌တ္ဝင္‌ မေ္ဝးဖ္ဝား္ရပီး ၁၉၇၇ ခုတ္ဝင္‌ ဒုတိယ သား ္ရဖစ္‌သူ ကင္‌အား မေ္ဝးဖ္ဝားခဲ့သည္‌။

[edit] နုိင္‌ငံရေးခရီးအစ

၁၉၈၈ ခုန္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌သည္‌ နေထုိင္‌မကောင္‌း ္ရဖစ္‌နေသည့္‌ မိခင္‌အား ပ္ရုစုရန္‌ မ္ရန္‌မာနုိင္‌ငံသုိ့ ပ္ရန္‌လာခဲ့သည္‌။ ထုိန္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ န္ဟစ္‌ပောင္‌းမ္ယားစ္ဝာ အုပ္‌ခ္ယုပ္‌ခဲ့သည္‌့ ဗုိလ္‌ခ္ယုပ္‌နေဝင္‌းသည္‌ ရာထူးမ္ဟအနားယူခဲ့ရာမ္ဟ လူထုအုံြက္ရ္ဝမ္ဟုက္ရီး ္ရဖစ္‌ပော္‌ခဲ့္ရပီး ပ္ရင္‌းထန္‌စ္ဝာန္ဟိမ္‌နင္‌း အရေးယူခဲ့သည္‌။ စစ္‌အာ ဏာရ္ဟင္‌အသစ္‌ တစ္‌ဖဲ္ဝ.တက္‌လာသည္‌။

ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌သည္‌ မဟတ္တမဂနီ္ဒ၏ အက္ရမ္‌းမဖက္‌သည့္‌ ဝာဒ နက္‌ရ္ဟုိင္‌းစ္ဝာ လ္ဝ္ဟမ္‌းမုိး ္ရခင္‌းခံရ္ရပီး ၁၉၈၈ ခုန္ဟစ္‌ စက္‌တင္‌ဘာ ၂၇ ရက္‌တ္ဝင္‌ အမ္ယုိး သားဒီမုိကရေစီအဖဲ္ဝ.ခ္ယုပ္‌ကုိ ထူထောင္‌ရာတ္ဝင္‌ ပာဝင္‌ခဲ့ရာ ၁၉၈၉ ခုန္ဟစ္‌ ဇူလုိင္‌ ၂ဝ ရက္‌တ္ဝင္‌ နေအိမ္‌အက္ယယ္‌ခ္ယုပ္‌ က္ယခံခဲ့ရသည္‌။ သူ.အား တုိင္‌း ္ရပည္‌ကုိစ္ဝန္‌့ခ္ဝာပာကလ္ဝ္ဟတ္‌ပေးမည္‌ဟု ကမ္‌းလ္ဟမ္‌းခဲ့သော္‌လည္‌း င္ရင္‌းပယ္‌ခဲ့သည္‌။ သူ၏ နာမည္‌ကေ္ယာ္‌မိန္‌့ခ္ဝန္‌း ္ရဖစ္‌သည့္‌ 'ကေ္ရာက္‌ရ္ဝံ. ္ရခင္‌းမ္ဟလ္ဝတ္‌ကင္‌း ေ ရး' ၏ အစတ္ဝင္‌ 'ကေ္ရာက္‌ရ္ဝံ. ္ရခင္‌းသာလ္ယ္ဟင္‌ ဖောက္‌ပ္ရန္‌ပ္ယက္‌စီး ေစတတ္‌ခ္ရင္‌း ္ရဖစ္‌သည္‌ အာဏာမဟုတ္‌၊ အာဏာကုိ လက္‌လ္ဝ္ဟတ္‌ရန္‌ ကေ္ရာက္‌နေခ္ရင္‌းက အာဏာ ရ္ဟိသူမ္ယားကုိ ပ္ယက္‌စီး ေစသည္‌။ အုပ္‌ခ္ယုပ္‌ခ္ရင္‌း ခံရသူမ္ယားမ္ဟာလည္‌း အာဏာစက္‌ဒဏ္‌၏ စက္‌ဆုတ္‌ရ္ဝံမုန္‌းဖ္ဝယ္‌က ကေ္ရာက္‌ရ္ဝံ. ေစသည္‌'


[edit] မ္ရန္‌မာနုိင္‌ငံတ္ဝင္‌ အထိန္‌းသိမ္‌းခံရခ္ရင္‌း

၁၉၉ဝ ပ္ရည့္‌န္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ စစ္‌အစုိးရသည္‌ အထေ္ဝထေ္ဝရေ္ဝး ေကာက္‌ပဲ္ဝမ္ယားကုိ က္ယင္‌းပပေးခဲ့ရာ အမ္ယုိးသားဒီမုိကရေစီအဖဲ္ဝ.ခ္ယုပ္‌မ္ဟ အပ္ရတ္‌အသတ္‌ အနုိင္‌ရရ္ဟိခဲ့ သည္‌။ ပုံမ္ဟန္‌အခေ္ရအနေတ္ဝင္‌ သူသည္‌ ဝန္‌က္ရီးခ္ယုပ္‌ ရာထူးကုိ ဆက္‌ခံရမည္‌ဖ္ရစ္‌သည္‌။ စစ္‌အစုိးရသည္‌ ရေ္ဝးေကာက္‌ပဲ္ဝရလဒ္‌မ္ယားအား မလေးစားဘဲ အာဏာလ္ဝ္ဟဲပေ္ရာင္‌း ေပးရန္‌ င္ရင္‌းဆန္‌ခဲ့သည္‌။ ထုိ့ကေ္ရာင္‌့ နုိင္‌ငံတကာ၏ ရ္ဟုတ္‌ခ္ယခ္ရင္‌းခံခဲ့ရသည္‌။ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌သည္‌ ၁၉၉ဝ ပ္ရည့္‌န္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ စက္‌ခာရော့ဗ္‌ဆု ရရိ္ဟ္ရပီး ၁၉၉၁ ခုန္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ နုိဘယ္‌္ရငိမ္‌းခ္ယမ္‌း ေ ရးဆုက္ရီးတုိ့ကုိပာ ဆ္ဝတ္‌ခူးရရ္ဟိခဲ့သည္‌။ သူ၏ ကုိယ္‌စား သားမ္ယား ္ရဖစ္‌သည္‌့ အလက္‌ဇန္ဒားန္ဟင္‌့ ကင္‌တုိ့က နုိဗယ္‌ ္ရငိမ္‌းခ္ယမ္‌း ေ ရးဆုအား တက္‌ရောက္‌ယူခဲ့က္ရသည္‌။ အလက္‌ဇန္ဒား၏ ဆုယူစဥ္‌ မိန္‌့ခ္ဝန္‌းအား ပ္ရည္‌ပခ္ယိတ္‌ဆက္‌မ္ယား႑တ္ဝင္‌ က္ရည္‌့ရ္ဟုနုိင္‌သည္‌။ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌သည္‌ ၄င္‌းဆုငေ္ဝဒော္‌လာ ၁.၃ သန္‌းအား မ္ရန္‌မာပ္ရည္‌သားမ္ယားအတ္ဝက္‌ က္ယန္‌းမာရေးန္ဟင္‌့ ပညာရေးမ္ယားအတ္ဝက္‌ ရန္‌ပုံငေ္ဝအဖ္ရစ္‌ ထူထောင္‌ခဲ့သည္‌။

သူ.အား ၁၉၉၅ ခုန္ဟစ္‌ ဇူလုိင္‌တ္ဝင္‌ နေအိမ္‌အက္ယယ္‌ခ္ယုပ္‌မ္ဟ လ္ဝ္ဟတ္‌ပေးခဲ့္ရပီး သူ၏ မိသားစုရ္ဟိရာ အင္ဂၤလန္‌သုိ့ ပ္ရန္‌ခဲ့ပာက နုိင္‌ငံတ္ဝင္‌းသုိ့ ပ္ရန္‌လည္‌ ဝင္‌ရောက္‌ခ္ဝင့္‌ရတော့မည္‌ မဟုတ္‌ကေ္ရာင္‌း သတိပေး ္ရခင္‌း ခံရသည္‌။ သူ၏ ခင္‌ပ္ဝန္‌းသည္‌ ္ရဗိတိသ္ယ္ဟလူမ္ယုိး မုိက္‌ကယ္‌အဲရစ္‌ ၁၉၉၇ ခုန္ဟစ္‌က ဆီး က္ရိတ္‌ကင္‌ဆာဖ္ရင့္‌ နာမက္ယန္‌း ္ရဖစ္‌သောအခာ မ္ရန္‌မာအစုိးရသည္‌ ပ္ရည္‌ဝင္‌ခ္ဝင္‌့ မပ္ရုခဲ့ခေ္ယ။ ဒော္‌ ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌သည္‌လည္‌း မ္ရန္‌မာနုိင္‌ငံကုိ စ္ဝန္‌့ခ္ဝာခ္ရင္‌းမပ္ရုတော့ဘဲ ၁၉၉၇ ခုန္ဟစ္‌ မတ္‌လတ္ဝင္‌ က္ဝယ္‌လ္ဝန္‌ခဲ့သော ခင္‌ပ္ဝန္‌း ္ရဖစ္‌သူန္ဟင္‌့လည္‌း ပ္ရန္‌လည္‌တေ္ဝ.ဆုံခ္ရင္‌း မရ္ဟိတော့ခေ္ယ။ အင္ဂၤလန္‌တ္ဝင္‌ က္ယန္‌ခဲ့သော ကလေးမ္ယားန္ဟင္‌့ လည္‌း ယနေ့တုိင္‌ဝေးက္ဝာနေခဲ့ရသည္‌။

သူ.အား သူ၏ပာတီကုိ ထောက္‌ခံအား ေပးသူမ္ယားန္ဟင္‌့လည္‌း အက္ရိမ္‌ပောင္‌းမ္ယားစ္ဝာ တေ္ဝ.ဆုံခ္ဝင္‌့ကုိ ပိတ္‌ပင္‌တား ္ရမစ္‌ခဲ့္ရပီး ၂ဝဝဝ ခုန္ဟစ္‌ စက္‌တင္‌ဘာလတ္ဝင္‌ နောက္‌တစ္‌က္ရိမ္‌ နေအိမ္‌အက္ယယ္‌ခ္ယုပ္‌ခ္ရင္‌း ခံရပ္ရန္‌သည္‌။ ၂ဝဝ၂ ခုန္ဟစ္‌ မေ ၆ ရက္‌တ္ဝင္‌ ကုလသမဂ္ဂ ၏ လ္ယ္ဟုိ.ဝ္ဟက္‌ယုံက္ရည္‌မ္ဟု လုပ္‌ဆောင္‌ခ္ယက္‌ ညႇိန္ဟုိင္‌း ေဆ္ဝး ေန္ဝးမ္ဟု အရ သူ.အားလ္ဝ္ဟတ္‌ပေးခဲ့သည္‌။ အစုိးရ ေပ္ရာရေးဆုိခ္ဝင္‌့ ရ္ဟိသူတစ္‌ဦး၏ အဆုိအရ သူ.အား စိတ္‌ခ္ယယုံက္ရည္‌ရ္ရပီ ဖ္ရစ္‌၍ လ္ဝတ္‌လပ္‌စ္ဝာ သ္ဝားလာ နုိင္‌္ရပီဖ္ရစ္‌ကေ္ရာင္‌း ပေ္ရာက္ရားခဲ့သည္‌။ ဒော္‌အာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌ကပင္‌ 'တုိင္‌း ္ရပည္‌အတ္ဝက္‌ အာရုံဦးသစ္‌တစ္‌ခု ထ္ဝန္‌း ေပာ္‌လာ္ရပီ' ဟု ဆုိခဲ့သည္‌။ သုိ့သော္‌လည္‌း ၂ဝဝ၃ ခု မေ ၃ဝ ရက္‌တ္ဝင္‌ သူလုိက္‌ပာလာသည့္‌ ယာဥ္‌တန္‌းအား ဒီပဲယင္‌းအနီးတ္ဝင္‌ အစုိးရက က္ရီးမ္ဟူး ေသာ လူရမ္‌းကားတစ္‌စုက တုိက္‌ခုိက္‌သတ္‌ဖ္ရတ္‌ ခဲ့သဖ္ရင္‌့ သူ.အား ထောက္‌ခံအား ေပးသူမ္ယားစ္ဝာ သေကေ္ရဒဏ္‌ရာရခဲ့သည္‌။ သူသည္‌ ယာဥ္‌မောင္‌း ကုိကေ္ယာ္‌စုိးလင္‌း၏ အကူအညီဖ္ရင္‌့ အခင္‌း ္ရဖစ္‌ပ္ဝားရာမ္ဟ လ္ဝတ္‌ထ္ဝက္‌လာ သော္‌လည္‌း ရေ ဦးအရောက္‌တ္ဝင္‌ ဖမ္‌းဆီး ္ရခင္‌းခံရသည္‌။ သူ.အား အင္‌းစိန္‌ထောင္‌တ္ဝင္‌ အက္ယဥ္‌းခ္ယခဲ့သည္‌။ ၂ဝဝ၃ ခုန္ဟစ္‌ စက္‌တင္‌ဘာတ္ဝင္‌ သားအိမ္‌ထုတ္‌ခ္ရင္‌း ခဲ္ဝစိတ္‌မ္ဟုပ္ရုလုပ္‌္ရပီး ေနာက္‌ ရန္‌ကုန္‌၌နေအိမ္‌ အက္ယယ္‌ခ္ယုပ္‌ပ္ရန္‌လည္‌ ခ္ယထား ္ရခင္‌းခံရသည္‌။

၂ဝဝ၄ ခုန္ဟစ္‌ မတ္‌လတ္ဝင္‌ ကုလသမဂ္ဂ အထူးကုိယ္‌စားလ္ဟယ္‌ ရာဇာလီအီစမေးလ္‌သည္‌ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌န္ဟင္‌့ တေ္ဝ.ဆုံခဲ့သည္‌။ နောက္‌တစ္‌န္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ အီစမေးလ္‌သည္‌ ရာထူးမ္ဟ အနားယူခဲ့သည္‌။ မ္ရန္‌မာနုိင္‌ငံတ္ဝင္‌းသုိ့ အက္ရိမ္‌ပောင္‌းမ္ယားစ္ဝာ ဝင္‌ရောက္‌ခ္ဝင္‌့ ပိတ္‌ပင္‌ခ္ရင္‌းခံရသည္‌မ္ဟာလည္‌း အနားယူရခ္ရင္‌း အကေ္ရာင္‌းအရင္‌း တစ္‌စိတ္‌တစ္‌ဒေသဖ္ရစ္‌သည္‌။

၂ဝဝ၄ ခုန္ဟစ္‌ မေ ၂၈ ရက္‌တ္ဝင္‌ ကုလသမ ၏ ကေ္ရာင္‌းက္ယုိးမဲ့ ထိန္‌းသိမ္‌း ္ရခင္‌းဆုိင္‌ရာ လုပ္‌ငန္‌းအဖဲ္ဝ.မ္ဟ သဘောထားမ္ဟတ္‌ခ္ယက္‌ (၂ဝဝ၄ ခုန္ဟစ္‌ မ္ဟတ္‌ခ္ယက္‌ အမ္ဟတ္‌ ၉) ထုတ္‌ပ္ရန္‌ရာ သူ၏ လ္ဝတ္‌လပ္‌မ္ဟုဆုံးရ္ဟုံး ္ရခင္‌းမ္ဟာ ကေ္ရာင္‌းက္ယုိးမဲ့ အရေးယူခ္ရင္‌း မေ္ရာက္‌္ရပီး ကုလသမဂ္ဂ လူ.အခ္ဝင္‌့အရေးပõိညာဥ္‌စာခ္ယုပ္‌ ၁၉၄၈ န္ဟင္‌့ ဆန္‌့က္ယင္‌လ္ယက္‌ရ္ဟိ္ရပီး မ္ရန္‌မာအာဏာပုိင္‌မ္ယားက ထိန္‌းသိမ္‌း ္ရခင္‌းမပ္ရုလုပ္‌ရန္‌ ပန္‌က္ရားခဲ့သည္‌။ သုိ့သော္‌ အာဏာပုိင္‌မ္ယားက ဤပန္‌က္ရားခ္ယက္‌ကုိ ယနေ့တုိင္‌ မသိက္ယုိးက္ယ္ဝြန္‌ ပ္ရုခဲ့သည္‌။

၂ဝဝ၅ ခုန္ဟစ္‌ နုိဝင္‌ဘာ ၂၈ ရက္‌တ္ဝင္‌ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌အား နေအိမ္‌အက္ယယ္‌ခ္ယုပ္‌ထား ္ရခင္‌းကုိ တန္ဟစ္‌ထပ္‌မံ တုိး ္ရမႇင့္‌ကေ္ရာင္‌း အမ္ယုိးသား ဒီမုိကရေစီအဖဲ္ဝ.ခ္ယုပ္‌မ္ဟ အတည္‌ပ္ရုခဲ့သည္‌။ အနောက္‌တုိင္‌းနုိင္‌ငံမ္ယား၊ ကုလသမဂ္ဂ တုိ့မ္ဟ အဆုိပာ တုိး ္ရမႇင္‌့မ္ဟုကုိ သဘောမတူကေ္ရာင္‌း ပ္ရသခဲ့က္ရသည္‌။ ၂ဝဝ၆ ခုန္ဟစ္‌ မေလတ္ဝင္‌ ကုလသမဂ္ဂ နုိင္‌ငံရေးရာဌာနမ္ဟ လက္‌ထောက္‌အထေ္ဝထေ္ဝအတ္ဝင္‌း ေ ရးမ္ဟူးခ္ယုပ္‌ ဖ္ရစ္‌သူ အီဗရာဟင္‌ ဂန္‌ဘာရီသည္‌ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌အား တေ္ဝ.ဆုံခဲ့လေသည္‌။ ၄င္‌း ေတ္ဝ.ဆုံမ္ဟုမ္ဟာ ၂ဝဝ၄ ခုန္ဟစ္‌ကတည္‌းက စတင္‌၍ နုိင္‌ငံခ္ရားသားအရာရ္ဟိတစ္‌ဦးန္ဟင္‌့ ပထမဦးဆုံး ေသာ တေ္ဝ.ဆုံမ္ဟုဖ္ရစ္‌သည္‌။ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌၏ အက္ယယ္‌ခ္ယုပ္‌ခ္ယထား ္ရခင္‌းကုိ ၂ဝဝ၆ ခု မေ ၂၇ ရက္‌တ္ဝင္‌ အဆုံးသတ္‌စေမည္‌ဖ္ရစ္‌သော္‌လည္‌း ကုလသမဂ္ဂ အထေ္ဝထေ္ဝအတ္ဝင္‌း ေ ရးမ္ဟူးခ္ယုပ္‌ ကုိဖီအာနန္‌မ္ဟ ဗုိလ္‌ခ္ယုပ္‌မ္ဟူး က္ရီးသန္‌းေရ္ဝ္ဟထံသုိ့တုိက္‌ရုိက္‌လေ္ယာက္‌ထားခ္ယက္‌ကုိ ပယ္‌ခ္ယ္ရပီး မ္ရန္‌မာအစုိးရမ္ဟ နောက္‌ထပ္‌တစ္‌န္ဟစ္‌ ထပ္‌မံတုိး ္ရမႇင္‌့ခဲ့သည္‌။ မ္ရန္‌မာအစုိးရက ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌အား ၁၉၇၅ ခုန္ဟစ္‌ နုိင္‌ငံတော္‌ ကာက္ဝယ္‌ရေး အက္‌ဥပဒေ ပုဒ္‌မ ၁ဝ (ခ) အရ ရုံးမတင္‌ဘဲ လူတစ္‌ယောက္‌အား ငားန္ဟစ္‌အထိ ခ္ယုပ္‌နေ္ဟာင္‌ထားနုိင္‌သည့္‌ ပုဒ္‌မဖ္ရင့္‌ ဆက္‌လက္‌ထိန္‌းသိမ္‌းထားခဲ့သည္‌။

၂ဝဝ၆ ခုန္ဟစ္‌ ဇ္ဝန္‌ ၉ ရက္‌တ္ဝင္‌ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌သည္‌ ပ္ရင္‌းထန္‌သည့္‌ ဝမ္‌း ေလ္ယ္ဟာရောဂာန္ဟင္‌့ အား ေလ္ယာ့္ရပီး ဆေးရုံတင္‌ထား ္ရခင္‌း ခံရကေ္ရာင္‌း အဝေး ေ ရာက္‌ ည္ဝန္‌့ပောင္‌း အစုိးရ၏ ကုလသမဂ္ဂ ကုိယ္‌စားလ္ဟယ္‌မ္ဟ သတင္‌း ေပးပုိ့ခဲ့သည္‌။ ၄င္‌း ေက္ရညာခ္ယက္‌မ္ယုိးကုိ မ္ရန္‌မာနုိင္‌ငံ၏ ရဲခ္ယုပ္‌ ဗုိလ္‌မ္ဟူးခ္ယုပ္‌ ခင္‌ရီမ္ဟ င္ရင္‌းပယ္‌ခဲ့သည္‌။

၂ဝဝ၆ ခုန္ဟစ္‌ နုိဝင္‌ဘာ ၁၁ ရက္‌တ္ဝင္‌ လက္‌ထောက္‌အထေ္ဝထေ္ဝအတ္ဝင္‌း ေ ရးမ္ဟူးခ္ယုပ္‌ ဂန္‌ဘာရီသည္‌ လူ.အခ္ဝင္‌့အရေးကုိ က္ယယ္‌ပ္ရန္‌့စ္ဝာ လေးစားလုိက္‌နာစေလုိသဖ္ရင္‌့ မ္ရန္‌မာနုိင္‌ငံသုိ့ လေးရက္‌က္ရာ ခရီးဆန္‌့ခဲ့ရာမ္ဟဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌အား တေ္ဝ.ဆုံခဲ့သည္‌။ ဂန္‌ဘာရီ၏ အဆုိအရ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌မ္ဟာ က္ယန္‌းမာရေး ကောင္‌းမ္ဝန္‌သည္‌ကုိ တေ္ဝ.ရ္ဟိရ္ရပီး သူ၏ဆန္ဒမ္ဟာ မိသားစုဆရာဝန္‌န္ဟင့္‌ ပုိမုိ၍ ပုံမ္ဟန္‌ပ္ရသလုိကေ္ရာင္‌း ပေ္ရာက္ရားခဲ့သည္‌။

[edit] နုိင္‌ငံတကာမ္ဟ ပံ့ပုိးကူညီသူမ္ယား

[edit] နုိင္‌ငံမ္ယား

၂ဝဝ၄ ခုန္ဟစ္‌ ဒီဇင္‌ဘာ ၂ ရက္‌တ္ဝင္‌ အမေရိကန္‌အစုိးရသည္‌ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌အား ခ္ယုပ္‌ရက္‌သက္‌တမ္‌းတုိးတုိးခ္ယင္‌း မ္ရန္‌မာအစုိးရအား ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌ကုိ လ္ဝ္ဟတ္‌ပေးပာရန္‌ ဖိအား ေပး ေလသည္‌။

၂ဝဝ၅ ခုန္ဟစ္‌ ဇ္ဝန္‌ ၁၇ ရက္‌တ္ဝင္‌ ဒော္‌ ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌၏ ၂ဝဝ၅ ခု ဇ္ဝန္‌ ၁၉ ရက္‌တ္ဝင္‌ က္ယရောက္‌သော သူ၏ န္ဟစ္‌ ၆ဝ ပ္ရည့္‌ မေ္ဝး ေန့ကုိ ဂုဏ္‌ပ္ရုသောအား ္ရဖင္‌့ နုိင္‌ငံအခ္ယုိ.ရ္ဟိ မ္ရန္‌မာသံရုံးမ္ယား ေ ရ္ဟ.တ္ဝင္‌ ကန္‌့က္ဝက္‌ဆန္ဒပ္ရခဲ့က္ရသည္‌။ နုိင္‌ငံတကာမ္ဟလည္‌း ဆန္ဒပ္ရမ္ဟုမ္ယားကုိ အသိအမ္ဟတ္‌ပ္ရုခဲ့က္ရသည္‌။

၂ဝဝ၅ ခုန္ဟစ္‌ နုိဝင္‌ဘာနေ္ဟာင္‌းပုိင္‌းတ္ဝင္‌ အမေရိကန္‌အစုိးရသည္‌ သံတမန္‌နည္‌းလမ္‌း ္ရဖင့္‌ ထပ္‌မံ၍ ဖိအား ေပး ္ရပန္‌ပာသည္‌။ မ္ရန္‌မာနုိင္‌ငံ၏ ယုိယ္ဝင္‌းလ္ယက္‌ရ္ဟိ သော အခေ္ရအနေကုိ ကုလသမဂ္ဂ လုံခ္ရုံရေး ေကာင္‌စီတ္ဝင္‌ နုိင္‌ငံစုံမ္ဟ အရေးယူခ္ရင္‌း ္ရပုလုပ္‌ရန္‌န္ဟင္‌့ လုံခ္ရုံရေး ေကာင္‌စီ၏ တရားဝင္‌ဆေ္ဝး ေန္ဝးရန္‌ ကဏ္ဍ႑တ္ဝင္‌ ထည့္‌သ္ဝင္‌း ေပးပာရန္‌ ပ္ရင္‌းထန္‌စ္ဝာ တုိက္‌တ္ဝန္‌းလာပာသည္‌။ ဤလ္ဟုပ္‌ရ္ဟားမ္ဟုသည္‌ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌အား ထပ္‌မံ၍ တစ္‌န္ဟစ္‌တိတိ ခ္ယုပ္‌ရက္‌ တုိး ္ရမႇင္‌့ရာမ္ဟ ဖ္ရစ္‌ပော္‌လာရခ္ရင္‌း ဖ္ရစ္‌သည္‌။ ၂ဝဝ၆ ခုန္ဟစ္‌ စက္‌တင္‌ဘာတ္ဝင္‌ လုံခ္ရုံရေး ေကာင္‌စီ၏ ဆေ္ဝး ေန္ဝး ေ ရးလုပ္‌ငန္‌းစဥ္‌တ္ဝင္‌ မ္ရန္‌မာ့အရေးကိစ္စကုိ ထည့္‌သ္ဝင္‌းရန္‌ သဘောတူ ဆုံး ္ရဖတ္‌ခဲ့က္ရသည္‌။


[edit] အဖဲ္ဝ.အစည္‌းမ္ယား

ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌သည္‌ စတင္‌ထိန္‌းသိမ္‌းခံရစဥ္‌မ္ဟစ၍ ၍ Interntaionla IDEA န္ဟင္‌့ Article 19 တုိ့၏ ဂုဏ္‌ထူး ေဆာင္‌ ဘုတ္‌အဖဲ္ဝ.ဝင္‌အဖ္ရစ္‌ ခန္‌့အပ္‌ထား ္ရခင္‌းခံခဲ့ရ္ရပီး ၄င္‌းအဖဲ္ဝ. က္ရီးမ္ယား၏ ကူညီထောက္‌ပံ့မ္ဟုကုိ ရရ္ဟိခဲ့သည္‌။

ဘယ္‌ဂ္ယီယံနုိင္‌ငံတ္ဝင္‌ တည္‌ရ္ဟိသော ကက္‌သလစ္‌တက္ကသုိလ္‌ ဂုဏ္‌ထူး ေဆာင္‌ ပာရဂူဘဲ္ဝ.(Doctor Honoris Cuas) ကုိ အပ္‌န္ဟင္‌း ္ရခင္‌းခံရသည္‌။ န္ဟစ္‌စဥ္‌ ဇ္ဝန္‌လတ္ဝင္‌ အမေရိကမ္ဟ မ္ရန္‌မာ့အရေးလ္ဟုပ္‌ရ္ဟားသူမ္ယားအဖဲ္ဝ. (US cmapiagn for Burma) မ္ဟ ဒော္‌ ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌အား ထောက္‌ခံအားေပး သည္‌့အနေန္ဟင့္‌ 'ကုိယ့္‌ကုိယ္‌ကုိယ္‌ဖမ္‌းခ္ယုပ္‌က္ရ' ဟူသည့္‌ က္ရ္ဝေးက္ရော္‌‌သံဖ္ရင့္‌ ကမ္ဘာအန္ဟံ့အိမ္‌မ္ယားတ္ဝင္‌ ၄င္‌းဧည့္‌ခံပဲ္ဝမ္ယား ပ္ရုလုပ္‌က္ယင္‌းပက္ရသည္‌။ ဤပာတီပဲ္ဝမ္ယားတ္ဝင္‌ စည္‌းရုံးလ္ဟုပ္‌ရ္ဟားသူမ္ယားသည္‌ တစ္‌ရက္‌တာ ၂၄ နာရီအတ္ဝင္‌း အိမ္‌တ္ဝင္‌း၌ နေက္ရ္ရပီး မိတ္‌ဆေ္ဝမ္ယားအား ဖိတ္‌က္ရား္ရပီးလ္ယ္ဟင္‌ မ္ရန္‌မာနုိင္‌ငံန္ဟင့္‌ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌ အကေ္ရာင္‌းတုိ့ကုိ လေ့လာဆေ္ဝး ေန္ဝး က္ရသည္‌။

လူ.အခ္ဝင္‌့အရေးလ္ဟုပ္‌ရ္ဟားမ္ဟု ဗဟုိဌာန Humna Rights Action Center န္ဟင့္‌ အမေရိကမ္ဟ မ္ရန္‌မာ့အရေးလ္ဟုပ္‌ရ္ဟားသူမ္ယားအဖဲ္ဝ. (US Cmapiagn for Burma) တုိ့၏ ပူး ေပာင္‌းလ္ဟုပ္‌ရ္ဟားမ္ဟုဖ္ရစ္‌သော လ္ဝတ္‌မေ္ရာက္‌ရေးတုိက္‌ပဲ္ဝ လ္ဟုပ္‌ရ္ဟားမ္ဟုမ္ဟ ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌န္ဟင္‌့ မ္ရန္‌မာနုိင္‌ငံသားမ္ယား၏ က္ရိုးပမ္‌းတုိက္‌ပဲ္ဝဝင္‌မ္ဟုမ္ယားကုိ ကမ္ဘာမ္ဟ မ္ယက္‌ခေ္ရမပ္ရတ္‌ သတိရနေစေရန္‌ အားထုတ္‌က္ရသည္‌။

သူပညာသင္‌ခဲ့သော စိန္‌့ဟူးစ္‌ကောလိပ္‌၊ အောက္‌စဖုိ့တက္ကသုိလ္‌တ္ဝင္‌ န္ဟစ္‌စဥ္‌က္ယင္‌းပလေ့ရ္ဟိသော ကပဲ္ဝအခမ္‌းအနားတ္ဝင္‌ မ္ရန္‌မာနုိင္‌ငံကကဏ္ဍတစ္‌ခုကုိ ထည္‌့သ္ဝင္‌း ေလ့ရ္ဟိသည္‌။

[edit] ပော္‌ ္ရပူလာ မီဒီယာ

၁၉၉၅ ခုန္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ ဂယ္ြန္‌ဘော္‌မင္‌းရုိက္‌ကူးခဲ့သည့္‌ 'ရန္‌ကုန္‌အလ္ဝန္‌' ရုပ္‌ရ္ဟင္‌ကားတ္ဝင္‌ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌အား သိသာစ္ဝာ ဖော္‌ထုတ္‌ထားသည္‌။ ဒော္‌ ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌အဖ္ရစ္‌ တေးဂီတ ပညာရ္ဟင္‌ ဒေးဗစ္‌ဘုိင္‌း၏ ယခင္‌အိမ္‌ထောင္‌ဘက္‌ဖ္ရစ္‌သူ အေဒယ္‌လုဒ္‌မ္ဟ သရုပ္‌ဆောင္‌ထားသည္‌။ ဆက္‌ဆုိဖုန္‌းပညာရ္ဟင္‌ တေး ေ ရးဆရာ ဝိန္‌း ေရ္ဟာတာသည္‌ ၄င္‌း၏ သီခ္ယင္‌းတစ္‌ပုဒ္‌ကုိ 'အောင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌' ဟု အမည္‌ပေးထားသည္‌။ ၄င္‌းန္ဟင့္‌ ဟာဘီဟင္‌ဘော့စ္‌တုိ့ န္ဟစ္‌ဦး၏ ၁၉၉၇ ခုန္ဟစ္‌ထုတ္‌ ပလပ္‌စ္‌ဝမ္‌းအယ္‌လ္‌ဘမ္‌တ္ဝင္‌ အဆုိပာသီခ္ယင္‌း ပာဝင္‌ လူသိမ္ယားခဲ့သည္‌။

၂ဝဝ၁ ခုန္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ အုိင္‌းရစ္‌ရော့ခ္‌တေးဂီတအဖဲ္ဝ. ယူတူး၏ ဒော္‌ ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌အား ရည္‌မ္ဟန္‌း၍ စပ္‌ဆုိထား ေသာ 'ဝော့ခ္‌အ္ဝန္‌' ဟူသည့္‌ သီခ္ယင္‌းတစ္‌ပုဒ္‌တည္‌းပာဝင္‌သည့္‌ အခေ္ဝလည္‌း ထ္ဝက္‌ခဲ့သည္‌။ ၂ဝဝ၄ ခုန္ဟစ္‌က အနုပညာရ္ဟင္‌စုံတုိ့မ္ဟ 'ဝော့ခ္‌အ္ဝန္‌' သီခ္ယင္‌းကုိ သရုပ္‌ဖော္‌ထားသည္‌့ ' ေ ဟဒယ္‌လေဒီ' ဟူသည္‌့အခေ္ဝမ္ဟာ စစ္‌အစုိးရ၏ ပိတ္‌ပင္‌ခ္ရင္‌းခံခဲ့ရသည္‌။ ဇ္ဝန္‌ ၁၉ ရက္‌န္ဟင္‌့ ၂၁ ရက္‌တုိ့တ္ဝင္‌ လန္‌ဒန္‌န္ဟင္‌့ ဂလပ္‌စ္‌ဂော အသီးသီးတုိ့၌ က္ယင္‌းပခဲ့သော ဗာတီဂုိနယ္‌လ္ဟည္‌့ဖေ္ယာ္‌ဖေ္ရပဲ္ဝမ္ယားတ္ဝင္‌ ယူတူးအဖဲ္ဝ.က ဒော္‌ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌အား ရည္‌ည္ဝ္ဟန္‌း၍ 'ရမ္‌းနင္‌းတူစတန္‌းစတေးလ္‌' ဟူသော တင္‌ဆက္‌မ္ဟုကုိ ပ္ရုလုပ္‌ခဲ့သည္‌။ အခ္ရားအနုပညာရ္ဟင္‌မ္ယား ဖ္ရစ္‌က္ရသည့္‌ ဘလက္‌ဟုိင္‌းပီးစ္‌၊ ကုိးပလေး၊ ဒာမီးယမ္‌းရုိက္‌စ္‌ န္ဟင့္‌ အားအီးအမ္‌တုိ့ကလည္‌း ဒော္ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌အား လူသိရ္ဟင္‌က္ရား ထောက္‌ခံအား ေပးခဲ့က္ရသည္‌။

ရုိက္‌စ္‌၏ လီစာဟဲန္‌ဂန္‌းန္ဟင့္‌ ပူးတဲ္ဝထုတ္‌လုပ္‌ခဲ့သည့္‌ တေးသရုပ္‌ဖော္‌ ဗီဒီယုိ 'အန္‌ပလေပီယံနုိ' တ္ဝင္‌ ဒော္‌ ေအာင္‌ဆန္‌းစုက္ရည္‌အား ရည္‌ည္ဝ္ဟန္‌းစပ္‌ဆုိထား ေသာ အပုိင္‌းမ္ဟာ ထင္‌ရ္ဟားစ္ဝာ ပာဝင္‌ခဲ့လေသည္‌။

၂ဝဝ၃ ခုန္ဟစ္‌၏ ဥရောပ အမ္‌တီဗီ ဂီတဆုခ္ယီး ္ရမႇင္‌့ပဲ္ဝတ္ဝင္‌ သူ.အား 'ဖရီး ေ ရာ္‌မုိင္‌းဒ္‌' ဟူသည္‌့ ဆုကုိ ခ္ယီး ္ရမႇုင္‌့ခဲ့သည္‌။ ၂ဝဝ၆ ခုန္ဟစ္‌တ္ဝင္‌ နယူးစတိတ္‌မင္‌း မဂ္ဂဇင္‌း၏ စုစည္‌းတင္‌ပ္ရသည့္‌ 'ကယ္ြနု္‌ပ္‌တုိ့ခေတ္‌၏သူရဲကောင္‌း' စာရင္‌းတ္ဝင္‌ သူ.အား ထိပ္‌ဆုံးအမ္ဟတ္‌ ၁ နေရာအဖ္ရစ္‌ ရ္ဝေးခ္ယယ္‌ခဲ့ သည္‌။

Static Wikipedia (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu