Żelazna Gwardia
Z Wikipedii
Żelazna Gwardia (rum. Garda de Fier) - paramilitarna organizacja polityczna działająca w Rumunii w latach 1930-1941, zbrojne ramię Legionu Michała Archanioła. Założona przez C. Z. Codreanu.
Na program Żelaznej Gwardii składały się: wrogi żydowskiej plutokracji radykalizm społeczny (nazywany "chrześcijańskim socjalizmem narodowym"); ruch legionowy, oparty o heroiczno-ascetyczny etos rycerski i zakorzeniony w prawosławnym mistycyzmie, z silnym podkładem archaicznej religijności kosmicznej (kult ziemi i przodków). Wyróżnikiem jej były zielone koszule. Symbolem przez pewien czas był aryjski symbol swastyki, zastąpiony potem przez więzienną kratą wpisaną w krzyż. W nocy z 29/30 listopada 1938 Codreanu oraz trzynastu innych legionistów (trzech Nicadori i dziesięciu Decemviri, tj. zabójców Stelescu) zostało wysłanych w transporcie do więzienia w Jilavie. Nad ranem wszyscy zostali uduszeni przez eskortujących ich żandarmów, podlegających ministrowi spraw wewnętrznych, Armandowi Calinescu. Zwłoki zamordowanych, dla pewności przestrzelone, oblane kwasem siarkowym i przykryte warstwą niegaszonego wapna, zakopano następnie w lesie Tincabesti, a dół zalano betonem oraz przykryto ziemią i mchem. W prasie ukazał się komunikat o ich "zastrzeleniu podczas próby ucieczki". Po męczeńskiej śmierci C. Z. Codreanu i jego 13 towarzyszy ruch legionowy stracił jednak wszelkie hamulce, dopuszczając się licznych okrucieństw w działaniach odwetowych i pogromów na Żydach, zwłaszcza kiedy 14 września 1940 udało mu się przejąć współwładzę - z jego nowym przywódcą, Horią Sima, jako premierem - i doprowadzić do proklamowania Rumunii Narodowym Państwem Legionowym. Spowodowało to odsunięcie się od ruchu Eliadego i innych intelektualistów. 21-23 stycznia 1941 doszło do starć pomiędzy armią, a Żelazną Gwardią, zakończonych klęską legionistów i utwierdzeniem władzy autorytarnego conducatorula Rumunii, marszałka Iona Antonescu. Ostatni legioniści zostali w latach 1944-52 wymordowani przez komunistów.
Po 1989 niektóre prawicowo-nacjonalistyczne partie rumuńskie nawiązują do programu Żelaznej Gwardii.
