Amfoteryczność
Z Wikipedii
Amfoteryczność to zdolność związku chemicznego do reakcji z kwasami i zarazem zasadami. Inaczej, jest to cecha związków chemicznych do bycia w jednych reakcjach kwasami a w innych zasadami. Związki wykazujące amfoteryczność nazywa się czasami amfolitami.
Niemal każdy związek chemiczny jest w jakimś stopniu amfoteryczny. Ze związków nieorganicznych największą amfoteryczność przejawiają połączenia pierwiastków ze środkowych grup układu okresowego. Jest to typowe zachowanie dla wodorotlenków metali o średniej elektroujemności, np. glin, cynk, półmetali, np. arsen, antymon i niemetali o względnie niskiej elektroujemności, np. krzem.
Skłonność pierwiastków do tworzenia związków amfoterycznych jest związana ze zdolnością tworzenia przez jego związki w roztworze wodnym zarówno kationów jak i anionów.
Np.:
- jon glinu Al3+ w silnie kwaśnych roztworach tworzy sole, np. AlCl3 (przy nadmiarze chlorków tworzy kompleksy), w środowisku słabo kwaśnym i obojętnym strąca się słabo rozpuszczalny wodorotlenek Al(OH)3, który w alkalicznym środowisku rozpuszcza się z wytworzeniem jonów glinianowych, np. [Al(OH4]-.
W przypadku związków pierwiastków o skłonnościach amfoterycznych, a występujących na kilku stopniach utlenienia, kwasowość takich związków rośnie wraz ze stopniem utlenienia:
- Tlenki arsenu (III) i antymonu (III) rozpuszczają (roztwarzają się) w silnie kwaśnym środowisku z wytworzeniem kationów Me3+, w alkalicznym środowisku tworzą się jony arsenianowe i antymonianowe o ogólnym wzorze <MeO33- lub MeO2- - aniony reszt kwasu arsenowego (III) i antymonowego (III). W przypadku arsenu (V) i antymonu (V) ich związki mają właściwości znacznie bardziej kwasowe - ich wolne kationy Me5+ w roztworze praktycznie nie występują - hydrolizują z utworzeniem jonów arsenianowych (V) i antymonianowych (V), czyli anionów odpowiednich kwasów tlenowych, MeO43- i MeO3- podobnych do reszt kwasu fosforowego (V).
- Jony manganu na różnych stopniach utlenienia:
- Mn (II) i Mn(III) występują praktycznie tylko jako kationy
- Mn (IV) w silnie kwaśnym środowisku może być obecny jako kation (szybko hydrolizuje), tworzy manganiany (IV) MnO32-
- Mn (VI) i Mn(VII) nie występują jako wolne kationy, ale tworzą odpowiednie kwasy tlenowe, manganiany (VI) MnO42- i manganiany (VII) MnO4- (np. nadmanganian potasu, KMnO4).
