Andropauza
Z Wikipedii
Andropauza (gr. andros = mężczyzna, człowiek; gr. pausis, łac. pausa = przerwa) - w ujęciu biopsychospołecznym definiowana jako okres w życiu mężczyzny (najczęściej po 50 r.ż.), zapowiadający zbliżające się wejście w okres starości z początkiem wystąpienia szeregu dolegliwości w różnych sferach funkcjonowania jednostki, zarówno somatycznej, psychologicznej jak i seksualnej o podłożu wielonarządowych zmian w organizmie, w tym zmian hormonalnych, wywołanych starzeniem się.
Sam termin andropauza bywa często negowany, gdyż nie eksponuje właściwego charakteru zachodzących zmian biologicznych. U mężczyzn nie dochodzi, jak to ma miejsce u kobiet (menopauza, klimakterium), do nieodwracalnego zatrzymania funkcji hormonalnych czy reprodukcyjnych, zostają one jedynie upośledzone czy obniżone. Określenie "andropauza" przyjęło się jednak powszechnie i przydatne jest jako pewnego rodzaju skrót myślowy. Inne używane nazwy dla tego okresu to: wiropauza, męskie klimakterium, andropenia, częściowy niedobór androgenów u starzejących się mężczyzn - PADAM (partial androgen deficiency in the aging male), męska andropauza, SLOH(symptomatic late-onset hypogonadism).
Przy diagnozowaniu andropauzy należy pamiętać, że status hormonalny nie jest jedynym i wystarczającym czynnikiem pozwalającym zakwalifikować mężczyzn do grupy osób doświadczających andropauzy. Zmiany w układzie endokrynnym (przede wszystkim niedobór androgenów) oraz inne zmiany biochemiczne w organizmie starzejącego się mężczyzny wraz z obecnością oznak i objawów psychofizycznych pozwalają dopiero na diagnozę andropauzy.
[edytuj] Objawy andropauzy
- fizykalne (somatyczne)
- dolegliwości bólowe
- ogólne osłabienie fizyczne organizmu
- zaburzenia snu
- zaburzenia apetytu
- psychologiczne (psychiczne)
- kłopoty z pamięcią i koncentracją uwagi
- zwiększona drażliwość
- odczuwanie niepokoju i lęku
- obniżenie nastroju i zadowolenia z życia
- naczynioruchowe (wazomotoryczne)
- nadmierna potliwość
- uderzenia gorąca
- palpitacje serca
- seksualne
- problemy z erekcją
- brak odczuwania podniecenia
- spadek pożądania seksualnego
- obniżenie zadowolenia z życia seksualnego
- objawy typowych zmian fizycznych
- zmniejszenie masy mięśniowej o 25%
- zwiększenie się tłuszczu trzewnego o 10-15kg.
- zmniejszenie się masy kostnej (osteopenia)
- wzrost insulinoodporności (stany przedukrzycowe)
- nadciśnienie tętnicze
- zmiany w grubości skóry i w obrębie owłosienia - przerzedzenie
Do rozpoznania objawów stosuje się najczęściej kilka kwestionariuszy - metody samoopisu - są to:
- Kwestionariusz niedomogi androgennej starzejących się mężczyzn (Androgen Deficiency in Aging Male >>ADAM<< questionnaire), stworzony przez J.E. Morleya
- Skala objawów starzejącego się mężczyzny (AMS - The Aging Males' Symptoms Scale), opracowana przez L.A.J Heinemanna
- Test samooceny
[edytuj] Zmiany w układzie endokrynnym
U mężczyzn z upływem lat dochodzi do stopniowego spadku stężenia niektórych hormonów, głównie hormonów płciowych androgenów i estrogenów a także hormonu wzrostu i melatoniny. Spowodowane jest to przez wielonarządowe starzenie się organizmu dające między innymi wyraz w pogorszeniu funkcjonowania osi podwzgórze-przysadka-jądra (zmiany zarówno w ośrodkach endokrynnych, zawiadujących obwodowymi gruczołami wewnątrzwydzielniczymi jak i w samych gruczołach obwodowych).
Prawidłowa gospodarka hormonalna i stopień andropenii są uwarunkowane wieloma czynnikami. Najczęściej podkreślana jest rola, jaką odgrywają predyspozycje genetyczne, nie pomijając równocześnie czynników psychospołecznych i socjoekonomicznych, w tym trybu życia, nałogów, diety, wpływów środowiskowych, aktywności fizycznej czy obecności innych schorzeń.
Największe spadki w stężeniu notuje się wśród hormonów:
- testosteronu
- dehydroepiandrosteronu (DHEA)
- estradiolu
- estronu
- somatotropiny (hormonu wzrostu - GH)
- malatoniny
[edytuj] Bibliografia
- Marek Mędraś, Leszek Bablok, Andropauza, PZWL 2004
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Strona poświęcona andropauzie (en)
- ISSAM - Międzynarodowe Towarzystwo Badań nad Starzejącymi się Mężczyznami (en)
- AMS - Aging Males' Symptoms Scale (en) - strona poświęcona "Skali objawów starzejącego się mężczyzny - AMS"