Bartolomé de Las Casas
Z Wikipedii
Bartolomé de Las Casas (Bartomeu Casaus, ur. 1474 w Sewilli, zm. 31 lipca 1566 koło Madrytu), hiszpański duchowny katolicki, dominikanin, prawnik, kronikarz i obrońca Indian.
Ok. 1492 ukończył prawo na uniwersytecie w Salamance. Jego ojciec, Francisco Casaus lub Casas, towarzyszył Kolumbowi w jego drugiej wyprawie do Ameryki w 1493.
Bartolomé w 1502 wziął udział w wyprawie na Hispaniolę, którą dowodził Nicolas de Ovando. W latach 1502-13 uczestniczył w brutalnym podboju i kolonizacji Antyli, za co otrzymał ziemię i niewolników indiańskich w ramach systemu niewolniczego encomienda. W 1510 został wyświęcony na kapłana diecezjalnego.
Po ponad 10 latach od przybycia na Antyle doświadczył dramatycznej przemiany wewnętrznej i zaczął zwalczać system encomiendy. Od 1514 bezwzględnie krytykował politykę kolonialną. W 1520 wstąpił do zakonu dominikanów. Przebywał na Kubie, w Peru, Nikaragui, Wenezueli i w Meksyku; w latach 1543-47 był biskupem Chiapas. Od 1547 przebywał w Hiszpanii.
Był rzecznikiem pokojowej chrystianizacji i obrońcą Indian. Bronił ich przed kontyngentami złota, morderstwami i pracą niewolniczą. Podejmował próby poprawy ich ciężkiej sytuacji przez organizowanie samodzielnych kolonii indiańskich w dzisiejszej Wenezueli. Wielokrotnie jeździł w obronie Indian do Hiszpanii. Mimo wielu przeciwników był inspiratorem wydania przez Karola I "Nowych Praw" (promulgowanych w r. 1542), które zakazywały brania w niewolę i zmuszania Indian do pracy na plantacjach.
Bartolomé de Las Casas jest autorem dzieł z historii i etnografii Ameryki Południowej i Środkowej, m.in. Historia de las Indias (1561, wydana 1875-1876, tom 1-2), Apologética historia sumaria (1909). Jego najbardziej znanym dziełem jest Brevísima relación de la destrucción de las Indias (Krótki opis zniszczenia Indii [Wschodnich], Sevilla 1552), w której wstrząsająco opisuje nieprawdopodobne okrucieństwo i zbrodnie zdobywców Ameryki popełniane na Indianach. Wkrótce zostało przetłumaczone i wydane w wielu językach europejskich (polskie tłumaczenie Krystyny Niklewicz ukazało się w 1956 jako Krótka relacja o wyniszczeniu Indian, wznowione w 1988 przez wydawnictwo "W drodze").
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Króciótki fragment książki w oryginale
- Obszerny życiorys w języku angielskim
- Inny życiorys w języku angielskim
- Bartolomé de las Casas - w języku angielskim
- Wybrane faksymila z opisem w języku angielskim
