Chemioterapia

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Chemioterapia jest to metoda systemowego leczenia nowotworów złośliwych za pomocą leków cytostatycznych. Dziedziną medycyny zajmującą się chemoterapią nowotworów jest onkologia kliniczna podstawowa specjalizacja, tzn. specjalizacja, którą wybiera się po ukończeniu studiów. W szerszym znaczeniu jest to używanie syntetycznych związków chemicznych w leczeniu chorób. W leczeniu nowotworów stosuje się także leki hormonalne, leki celowane molekularnie (np. erlotynib, imatinib) i przeciwciała monoklonalne.

Chemioterapia zabija głównie komórki dzielące się, stąd oprócz komórek nowotworowych zabija również prawidłowe komórki macierzyste organizmu. Ponieważ komórki macierzyste najobficiej występują w szpiku i nabłonkach, najczęstsze i najpoważniejsze działania niepożądane chemioterapii to uszkodzenie szpiku i nabłonków przewodu pokarmowego.

[edytuj] Podział

metoda radykalna - ma na celu całkowitą eliminację komórek nowotworowych z organizmu, co zagwarantuje skuteczność leczenia; stosowana głównie w leczeniu nowotworów hematologicznych, a także guzów litych (rak jądra, ciążowa choroba trofoblastyczna),
metoda uzupełniająca - adiuwantowa - stosowana po radykalnym zabiegu operacyjnym. Jej celem jest zlikwidowanie pozostałych po zabiegu w postaci mikroprzerzutów komórek nowotworowych,
metoda wstępna - neoadiuwantowa, indukcyjna - stosowana przed zabiegiem operacyjnym celem zmniejszenia masy guza i jego regionalnego zaawansowania, co ma umożliwić przeprowadzenie radykalnego zabiegu operacyjnego lub zabiegu mniej okaleczającego, np. kwadrantektomia zamiast mastektomii,
metoda regionalna - stosowana w przypadku niektórych typów nowotworów - miejscowe podawanie cytostatyków, np. do tętnicy wątrobowej, do jamy opłucnej, do jamy otrzewnej
metoda paliatywna - stosowana w celu spowolnienia progresji choroby lub zmniejszenia dolegliwości u chorych, u których wyleczenie nie jest możliwe.
metoda cytotoksyczna - oddziałująca toksycznie na komórki nowotworowe.
metoda antyangiogeniczna - oddziałująca toksycznie na sieć naczyń krwionośnych dostarczających tlen i składniki pokarmowe do komórek nowotworowych, a odbierających produkty przemiany materii. Zniszczenie tych naczyń krwionośnych prowadzi do śmierci komórek nowotworowych w wyniku braku dostawy substancji odżywczych i tlenu. Stosowane są tu przeciwciała monoklonalne np. bewacizumab hamujące rozwój nowych naczyń krwionośnych.
metoda metronomiczna - polegająca na podawaniu małych dawek leków cytostatycznych w krótkich odstępach czasu.
metoda mioablacyjnana z autologicznym przeszczepem szpiku kostnego - polegająca na podaniu dużej dawki leków cytostatycznych, w wyniku działania której poza komórkami nowotworowymi giną również krwinki. Przed zabiegiem pobiera się od pacjenta komórki krwiotwórcze ze szpiku kostnego. Komórki te następnie podaje się pacjentowi po chemioterapii w celu odtworzenia zabitych przy okazji leczenia krwinek.

[edytuj] Powikłania

nudności, wymioty,
uszkodzenia szpiku,
uszkodzenia nerek,
uszkodzenia serca,
uszkodzenie płuc,
uszkodzenie układu nerwowego,
uszkodzenie przewodu pokarmowego,
uszkodzenie skóry i jej przydatków,
obniżenie odporności organizmu
spadek poziomu białych krwinek
spadek poziomu czerwonych krwinek
spadek poziomu płytek krwi
hiperurykemia,
zespół ostrego rozpadu guza.

[edytuj] Leki wspomagające

W premedykacji stosowane sa leki przeciwwymiotne: deksametazon, metoklopranid, ondansetron, tropisetron pozwalające zmniejszyć nudności i wymioty towarzyszące chemioterapii. Niektóre opracowania ^[1] wskazują na zalety stosowania zawartych w marihuanie kannabinoli w łagodzeniu negatywnych skutków takich jak nudności i wymioty, i umożliwianiu pacjentowi odżywiania się. Leki te wyszły już poza fazę badań naukowych, nie są stosowane w Polsce, mają rejestrację w USA.

[edytuj] Zobacz też

systemowe leczenie nowotworów cytostatyki

[edytuj] Przypisy

↑ Tramer MR, Carroll D, Campbell FA, Reynolds DJ, Moore RA, McQuay HJ. Cannabinoids for control of chemotherapy induced nausea and vomiting: quantitative systematic review. BMJ 2001;323:16-21. PMID 11440936.