Ciąg wektorowany
Z Wikipedii
Ciąg wektorowany – rozwiązanie konstrukcyjne pozwalające na zmianę (w pewnym zakresie) kierunku wektora ciągu silnika odrzutowego względem osi podłużnej samolotu. Kierowanie wektorem ciągu uzyskuje się dzięki odpowiedniej zmianie kąta pomiędzy osiami symetrii dyszy wylotowej i pozostałej części silnika. Zmiana tego kąta możliwa jest dzięki siłownikom poruszającym dyszą. Próby zbudowania samolotu z ciągiem wektorowanym, w którym do uzyskania zmiany kierunku wektora ciągu porusza się całym silnikiem nie wyszły poza fazy badań eksperymentalnych.
Samoloty wyposażone w silnik/i z wektorowanym ciągiem odznaczają się podwyższoną manewrowością i mogą wykonywać niektóre figury akrobacyjne, jak np. tzw. "kobra" niemożliwe do uzyskania na pozostałych typach samolotów, a także mają możliwość wykonywania skróconych lub całkowicie pionowych startów i lądowań (VTOL i STOL).
Odmiana silników z wektorowanym ciągiem (Rolls-Royce Bristol Pegasus 101) używana jest w brytyjskim samolocie Harrier będącym pierwszym samolotem wyposażonym w to rozwiązanie. Wektorowanie ciągu polega w tym przypadku na obrocie całych dysz silnika (samolot posiada jeden silnik z kilkoma dyszami). Dzięki temu Harier ma możliwość wykonywania lotu charakterystycznego dla śmigłowców: zawisu, przemieszczeń bocznych a także lotu do tyłu.
Innym przykładem statku powietrznego wykorzystującym ciąg wektorowany jest amerykański V-22 Osprey. Jest to statek powietrzny posiadający na końcach nieruchomych skrzydeł silniki, które mają możliwość wykonywania obrotu dookoła osi łączącej oba silniki.
Wektorowanie ciągu stosowane jest w także w śmigłowcach i w tym przypadku jest związane ze specyfiką tych statków powietrznych. Wektorowane ciągu uzyskuje się w tu poprzez sterowanie – pochylanie i przechylanie - wirnikiem nośnym.
[edytuj] Lista samolotów z ciągiem wektorowanym
- Boeing V-22 Osprey (Turbśmigłowy)
- Eurofighter Typhoon
- General Dynamics F-16 MATV
- Hawker Siddeley Harrier
- NASA Dryden F-15 ACTIVE
- Lockheed F-22 Raptor
- Lockheed F-35 Lightning II
- McDonnell Douglas/British Aerospace AV-8B Harrier II
- McDonnell Douglas F-18 HARV
- McDonnell Douglas X-36
- Mikoyan-Gurevich MiG-35 MFI
- Moller Skycar
- Rockwell-MBB X-31
- Suhoj Su-30 (w wersji MKI)
- Suhoj Su-37
- X-44 MANTA
