Cieszynit
Z Wikipedii
Cieszynit - tą ogólną nazwą obejmuje się dość różnorodne pod względem petrograficznym skały magmowe głębinowe, o odczynie zasadowym, występujące jedynie na terenie Śląska Cieszyńskiego.
Są to skały o strukturze drobnokrystalicznej, czasami grubokrystalicznej lub porfirowej i zróżnicowanym zabarwieniu, zaliczane do gabroidów. Wg współczesnej klasyfikacji skał odpowiadają teralitom analcymowym lub esseksytom analcymowym.
Cieszynity powstały w dolnej kredzie. Tworzą intruzje żyłowe, powstałe przez wciśnięcie płynnej magmy między ławice innych skał. Wypływy magmy miały miejsce w czasie, gdy skały te, w tym przypadku łupki i wapienie obecnej płaszczowiny cieszyńskiej spoczywały jeszcze na dnie morskim. Następnie żyły cieszynitowe uległy sfałdowaniu wraz z otaczającymi je skałami (są to więc tzw. żyły pokładowe). Występują w formie pni, dajek, sillów.
Głównymi składnikami cieszynitów są plagioklaz (labrador), biotyt, piroksen (augit), amfibol sodowy, analcym, hornblenda i nefelin, niekiedy oliwin oraz skaleń potasowy. Minerały akcesoryczne to: apatyt, tytanomagnetyt, anataz, piryt, tytanit. Czasami występuje szkliwo.
Większość spotykanych cieszynitów należy do odmiany ciemno zabarwionej. Jej głównymi składnikami są czarne, wydłużone kryształy amfiboli i piroksenów, a także ziarna oliwkowozielonej barwy, będące produktami rozkładu oliwinu. W jasno zabarwionej odmianie cieszynitu przeważają białe i jasnoszare kryształy skaleni o szklistym połysku.
Nazwa cieszynitu wywodzi się od miasta Cieszyna, w okolicach którego skała ta występuje i została opisana. Cieszynit wyróżnił i opisał Ludwik Hohenegger, geolog i inżynier górniczo-hutniczy Komory Cieszyńskiej, autor pierwszej szczegółowej mapy geologicznej Księstwa Cieszyńskiego wydanej w 1861 r.
