Cmentarze na Antokolu
Z Wikipedii
Cmentarz "na Antokolu " obejmuje trzy nekropolie: resztki cmentarza przykościelnego w obrębie ogrodzenia kościoła św. Piotra i Pawła, cmentarz parafii pod tym wezwaniem, oraz były cmentarz wojskowy na Antokolu.
Cmentarz przykościelny św. Piotra i Pawła na Antokolu jest największą pozostałością przykościelnych nekropolii. Na murach kościoła, jednej z kaplic i ogrodzenia znajduje się 14 epitafiów z marmuru i żeliwa. Przed wejściem do kościoła tablica upamiętniająca fundatora świątyni, Michała Kazimierza Paca, hetmana wielkiego litewskiego.
Cmentarz parafii kościoła św. Piotra i Pawła jest trzecim wileńskim zachowanym do naszych czasów cmentarzem katolickim i taką ma też rangę wśród pomników kultury narodowej.Znajdują się na nim zabytkowe kaplice grobowe Zwiszów, Ogińskich, Sidorowiczów i Meysztowiczów. Cmentarz ten nie jest objęty ochroną jako zespół i nadal jest intensywnie użytkowany ze szkodą dla zabytkowej substancji.Jedynie kilka grobów, w tym Józefa Zawadzkiego, założyciela wileńskiej dynastii wydawców, podlega ochronie.
Cmentarz Antokolski określany jako wojskowy,zajmuje obszar ponad 15 hektarów na pięknych krajobrazowo Rowach Sapieżyńskich. Powstawał on od 1809 roku.Początkowo cmentarz szpitalny, w 1850 roku na wniosek biskupa wileńskiego powiększono jego teren o 2,42 ha z przeznaczeniem na pochówki katolickie. W 1905 roku wzniesiono pierwszą kaplicę prawosławną (architekt W. Bykowski).W 1918 roku X armia niemiecka zbudowała w jego północnej części wojenny cmentarz niemiecki i rosyjski. W latach 1919-1921 powstał cmentarz żołnierzy polskich, poległych w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920. W 1939 roku pochowano tam żołnierzy polskich, poległych w walkach z Niemcami. Po II Wojnie Światowej wzniesiono mauzoleum żołnierzy sowieckich i zbudowano aleję zasłużonych. W 1991 roku spoczęli tam Litwini, polegli w walkach z wojskami rosyjskimi pod wieżą telewizyjną.
Źródło
- Edmund Małachowicz, Wilno, Wrocław 1996, ISBN 83-7085-182-7
