CMYK
Z Wikipedii
CMYK – zestaw czterech podstawowych kolorów farb drukarskich stosowanych powszechnie w druku kolorowym w poligrafii i metodach pokrewnych (atramenty, tonery i inne materiały barwiące w drukarkach komputerowych, kserokopiarkach itp.). Na zestaw tych kolorów mówi się również barwy procesowe lub kolory triadowe (kolor i barwa w jęz. polskim to synonimy). CMYK to jednocześnie jedna z przestrzeni barw w pracy z grafiką komputerową.
| C | cyjan (ang. Cyan) | |
| M | magenta (ang. Magenta) | |
| Y | żółty (ang. Yellow) | |
| K | czarny (ang. blacK) |
Skrót CMYK powstał jako złożenie pierwszych liter angielskich nazw kolorów prócz koloru czarnego, z którego wzięto literę ostatnią, ponieważ litera B jest skrótem jednego z podstawowych kolorów w analogicznym skrócie RGB. (Inne, mniej popularne i chyba mniej przekonujące rozwinięcia skrótu K to Key color, Karbon lub Kontur.)
Spis treści |
[edytuj] Łączenie barw
Barwy wynikowe w metodzie CMYK otrzymuje się poprzez łączenie barw podstawowych w proporcjach (dla każdej z nich) od 0% do 100%. Farby CMYK to substancje barwiące przepuszczające światło, czyli barwniki, tak więc łączy się je nie metodą mieszania tylko nakładania warstwami i dlatego barwa wynikowa może mieć od 0% do aż 400% koloru (czyli kolorów składowych). Na kolory budowane wg CMYK należy patrzeć jak na warstwy kolorowej, przepuszczającej światło folii.
[edytuj] Raster
W druku nie można nakładać poszczególnych kolorów z zestawu CMYK w rozcieńczeniu. Druk odbywa się metodą rastra, czyli drukowania malutkich punktów (kropek) posiadających 100% koloru o różnej wielkości lub gęstości przy uwzględnieniu pozostawionego, niezakrytego białego podłoża. Np. kolor "średniocyjanowy" czyli 50% cyjanu może być np. wzorkiem szachownicy, a 75% koloru może być wzorkiem przypominającym dziury w serze.
Dokładnych odpowiedników barw C i M nie ma w języku polskim, są to specjalnie stworzone kolory na użytek przemysłu dla umożliwienia oddawania (poprzez łączenie ich w różnych proporcjach) jak największej ilości barw natury. Absolutnie wszystkich istniejących w naturze barw nie uda się uzyskać metodą mieszania barw CMYK z wielu różnych powodów, z których najważniejszym jest brak możliwości uzyskania w praktyce farb teoretycznych o absolutnej czystości koloru. Idealnie czyste kolory C, M, Y – są barwami dopełniającymi dla trzech barw prostych najsilniej odbieranych przez receptory ludzkiego oka. Kolor ostatni – K – został dołożony do pozostałych trzech na praktyczne potrzeby przemysłu poligraficznego.
[edytuj] Kolor czarny
Teoretycznie można uzyskać kolor czarny przez złożenie kolorów C+M+Y, ale w praktyce tak uzyskany kolor czarny jest kolorem ciemno-brudno-brązowym. Poza tym ekonomicznie nieuzasadnione byłoby drukowanie czarnego tekstu za pomocą składania barw CMY.
- Cyan – odcień niebieskiego, ale trochę bledszy i bardziej spłowiały, można go określić jako szarobłękitny lub sinoniebieski. Najbardziej podobne kolory to błękit, szafir i turkus. Nazywanie koloru cyjanowego kolorem "zielononiebieskim" jest błędem wynikającym z niezrozumienia różnic pomiędzy addytywną i subtraktywną metodą mieszania barw.
- Magenta – kolor pośredni pomiędzy czerwienią i fioletem. Najbardziej podobne kolory to purpura, karmazyn i amarant.
- Yellow – kolor bardzo podobny do żółtego, jednak trochę bledszy od typowej nasyconej żółcieni.
- Black – kolor czarny, jednak o niezbyt głębokiej czerni.
Farby w ww. kolorach nie są określone jednoznacznie, toteż odcienie ich kolorów różnią się u różnych producentów, szczególnie w różnych regionach świata.
[edytuj] CMYK a inne kolory
Mowa o typowych kolorach jest zawsze naznaczona piętnem błędu. Wynika to z faktu, że każdy człowiek trochę inaczej odbiera kolory z powodów zarówno osobniczych, jak i bieżącego oświetlenia. Można się jednak pokusić o pewne uproszczenia.
- Biały – pod pojęciem bieli rozumie się brak wszystkich składowych, a w domyśle jest to biel podłoża
- Żółty – do idealnej pełnej nasyconej żółcieni trzeba dodać do 100% Y także kilka procent M
- Czerwony – teoretycznie jest to 100% kolorów: Y i M – jest to rzeczywiście neutralna czerwień w tonach średnich
- Zielony – teoretycznie jest to 100% kolorów: Y i C – jest to zieleń bez żadnych odcieni, ale jednak wyraźnie ciemna, dla jej rozjaśnienia trzeba zdjąć trochę więcej C niż Y
- Niebieski – teoretycznie jest to 100% kolorów: C i M – kolor taki ma jednak niewielki odcień fioletowy, dla uzyskania jaśniejszego i bardziej neutralnego niebieskiego oprócz zdjęcia obu składowych dodaje się też K
- Szary – jest to użycie procentowe K, jak również analogiczne CMY, lub CMYK – przy czym trzeba pamiętać, że farby cmykowe nie są idealne (i różnią się u producentów) i dlatego zamiennikiem K będzie użycie CMY w nierównomiernych proporcjach pomiędzy sobą i w dodatku w wielu różnych wersjach, aby zrównoważyć tzw. balans szarości – który zawsze musi być określony konkretnym zastosowaniem; odpowiednikiem 50% K może być dla CMY np. 46% C, 32% M i 34% Y, a dla CMYK może być to zestaw np. 42% C, 27% M, 29% Y i 10% K – regułą jest założenie, że kolor cyjanowy jest zabrudzony magentą, a yellow też, tyle że słabiej.
- Czarny – użycie tylko koloru K da nam neutralną czerń, jednak spłowiałą i niezbyt nasyconą. Teoretycznie 100% C, M Y ale bez K też da nam czerń, będzie ona nawet głębsza od samej K ale będzie posiadać dominantę brązową. W praktyce dla uzyskania pięknej głębokiej czerni stosuje się różne kombinacje wszystkich czterech kolorów składowych.
Ogólnie mówiąc – nie istnieje złoty środek definiowania kolorów z natury za pośrednictwem kolorów CMYK. Można dokonywać tylko ogólnych uproszczeń. Pewnego zakresu odcieni nie da się w ogóle uzyskać z powodów technologicznych, a pozostałe kolory muszą być definiowane składowymi CMYK z uwzględnieniem wielu czynników jak: biel podłoża, wsiąkliwość farby, czy cechy farb konkretnego producenta, aczkolwiek na świecie mamy kilka standardów – np. w Europie dominuje Euroscala, w Ameryce SWOP.
[edytuj] Drukowanie farbami procesowymi – problem kolorów
Tak jak za pomocą farb CMY nie można uzyskać koloru czarnego i dlatego powstał CMYK, tak również nie wszystkie barwy można uzyskać przez "składanie" ze sobą, w różnych proporcjach, farb procesowych. Problem ten rozwiązuje się w praktyce przez zastąpienie farb procesowych farbą dającą żądany efekt kolorystyczny. Farba taka (tzw. spot kolor) jest tworzona najczęściej przez zmieszanie kilku baz pigmentowych spośród kilkunastu najczęściej wykorzystywanych. Owe kilkanaście pigmentów daje znacznie większe możliwości tworzenia kolorów niż nakładanie na siebie czterech barw procesowych. Tworzenie farb o kolorach specjalnych, jak i ich stosowanie, jest kłopotliwe dla drukarni. Jednym ze sposobów ograniczenia potrzeby stosowania farb mieszanych jest zwiększenie liczby kolorów procesowych z czterech do sześciu (model heksachromatyczny), stąd też powstały sześciokolorowe maszyny drukarskie redukujące konieczność używania farb mieszanych i podnoszące jakość wydrukowanej barwy przy użyciu jedynie farb procesowych.
W praktyce drukarskiej zazwyczaj drukuje się na maszynach czterokolorowych farbami triadowymi w następującej kolejności: Black, Cyjan, Magenta, Yellow. Od tej reguły bywają odstępstwa. Zmiana kolejności drukowanych farb wpływa na finalny efekt barwny.
