Czerwony karzeł (astronomia)
Z Wikipedii
Czerwony karzeł to mała i stosunkowo chłodna gwiazda ciągu głównego późnego typu widmowego K lub M. Masa i średnica gwiazd tego typu nie przekracza 1/3 wartości tych wielkości w przypadku Słońca. Temperatura powierzchni wynosi najwyżej 3 500 K. Gwiazdy te emitują niewielkie ilości światła, czasem nawet tylko 1/10 000 ilości światła słonecznego. Z powodu wolnego tempa 'spalania' wodoru, ich szacunkowy czas życia jest bardzo długi i wynosi od dziesiątek miliardów do bilionów lat. W czasie życia czerwonych karłów w ich wnętrzu nigdy nie dochodzi do zapoczątkowania reakcji 'spalania' helu i nie mogąc stać się czerwonymi olbrzymami, gwiazdy te powoli zmniejszają swoją średnicę 'wypalając' cały posiadany zapas wodoru. Niezwykle powolna ewolucja jest przyczyną tego, że jeszcze żaden czerwony karzeł od czasu Wielkiego Wybuchu nie zdążył opuścić ciągu głównego na wykresie Hertzsprunga-Russella.
Czerwone karły są wysoce niestabilne. Często są na nich obserwowane flary, w czasie których gwiazda zwiększa wielokrotnie swoją jasność.
Przypuszczalnie jest to najbardziej rozpowszechniony typ gwiazd we Wszechświecie. Najbliższa Słońcu gwiazda, Proxima Centauri jest czerwonym karłem, podobnie jak 20 spośród następnych 30 najbliższych gwiazd.
Ponieważ czerwone karły są najczęściej występującym typem gwiazdy w Naszej Galaktyce, warto postawić pytanie, czy w układzie planetarnym gwiazdy tego typu może zaistnieć planeta podobna do Ziemi, zdolna do utrzymania życia. Według obecnego stanu wiedzy odpowiedź jest raczej negatywna. Pierwszą przeszkodą jest wyżej wymieniona duża zmienność jasności tych gwiazd, która byłaby prawdopodobnie zgubna dla życia na powierzchni planety. Nawet pomijając zmienność, istnieje drugi fundamentalny problem. Czerwone karły świecą tak słabo, że planeta, aby utrzymać temperaturę pozwalającą na istnienie wody w stanie ciekłym na powierzchni, musiałaby krążyć bardzo blisko gwiazdy. To najprawdopodobniej doprowadziłoby do zsynchronizowania okresu obrotu planety z okresem obiegu dookoła gwiazdy (podobnie jak ma to miejsce w przypadku Księżyca względem Ziemi). W tym przypadku planeta miałaby jedną, bardzo gorącą półkulę zwróconą do gwiazdy, i drugą, bardzo zimną półkulę po przeciwnej, nieoświetlonej stronie. Planeta taka, mówiąc oględnie, byłaby bardzo różna od Ziemi i jako taka najprawdopodobniej nie posiadałaby warunków do wytworzenia się na niej życia podobnego do ziemskiego.
Zobacz też: podstawowe zagadnienia z zakresu astronomii
