Duke
Z Wikipedii
Duke (diuk) - najwyższy od 1337 roku rangą tytuł szlachecki wśród parów Anglii, odpowiednik polskiego słowa książę. Słowo to (lub podobne) w tym samym znaczeniu - najwyższego tytułu szlacheckiego - używane jest również m.in. w Hiszpanii i Francji oraz we Włoszech, choć w krajach tych używa się i innych nazw; żona księcia, lub kobieta samodzielnie władająca księstwem, nosi w Anglii nazwę duchess (księżna; nie mylić z księżniczką, która jest córką księcia!). Zob. poniżej kilkujęzyczna tabela odpowiedników.
Spis treści |
[edytuj] Historia
W dawnej Anglii nie istnieli duke'owie (zob. earl). Średniowieczni książęta angielscy wywodzą się od starofrancuskiej godności duc, co z kolei pochodzi z łacińskiego dux (wódz, przywódca). Nawiasem mówiąc, genueński i wenecki doża wywodzi się z tego samego źródła.
Za czasów późnego Cesarstwa Rzymskiego słowo dux oznaczało dowódcę wojskowego. Kronikarze rzymscy zastosowali je na określenie wodzów zachodnich barabarzyńców. Gdy tytuł ten pojawił się w Imperium Karolingów, duke'owie panowali nad plemionami niefrankońskimi (zob. Frankowie) - w opisach występują więc duke'owie Alamanów, Bawarczyków czy Akwitanów.
Na Wyspach Brytyjskich godność duke'a nigdy nie była związana z samodzielnym i niezależnym od korony panowaniem nad jakimś wydzielonym obszarem (księstwem).
[edytuj] Anglia dziś - rody książęce
Obecnie istnieje w Wielkiej Brytanii 27 księstw i żyją 24 osoby, którym przysługuje ten tytuł. W szczególności mamy obecnie 10 duke'ów Anglii, 6 duke'ów Szkocji, 2 duke'ów Wielkiej Brytanii, 1 duke'a Irlandii i 9 duke'ów Zjednoczonego Królestwa i Irlandii. "Najważniejsi" (choć najmłodsi stażem) są członkowie rodziny królewskiej (przysługuje im tytuł royal duke, książę krwi): Duke of Gloucester, Duke of Kent, Duke of Edinburgh, Duke of York.
Kompletna lista księstw (dukedoms)
Uwaga: niektórzy członkowie rodziny królewskiej (książęta krwi) używają tytułu prince (mężczyźni) lub princess royal (kobiety). Zob. drzewo genealogiczne brytyjskiej rodziny królewskiej
[edytuj] Odpowiedniki terminologiczne w innych językach
(forma męska, forma żeńska); na polski tłumaczymy wszystko jako książę/księżna:
- Angielski: duke, duchess
- Niemiecki:
- Herzog, Herzogin
- Prinz, Prinzessin
- Fürst, Fürstin
- Francuski:
- duc, duchesse
- prince, princesse
- Włoski:
- duca, duchessa
- principe, principessa
- Hiszpański:
- duque, duquesa
- principe, principesa
[edytuj] Jak się zwracać
W korespondencji angielskiej istnieją bardzo sztywne zasady zwracania się do poszczególnych osób, w tym do arystokratów.
Kompletny opis tych zasad (po angielsku)
