Eliasz ben Salomon Zalman
Z Wikipedii
Eliasz ben Salomon Zalman zwany Gaonem z Wilna (ur. 23 kwietnia 1720 w Wilnie, zm. 9 października 1797 w Wilnie), matematyk, rabin, wybitny interpretator Talmudu, znawca kabały.
Spis treści |
[edytuj] Młodość i lata nauki
Urodził się w Wilnie, nazywanym wówczas w Europie Jerozolimą Północy. Już jako dziecko wykazywał niezwykłe zdolności. W wieku trzech lat umiał na pamięć całe ustępy z Biblii. Od dziesiątego roku życia nie potrzebował już nauczycieli. W wieku lat jedenastu znał na pamięć cały Talmud Jerozolimski. Zajmował się też astronomią. Odbywał podróże po Polsce i Niemczech, gdzie zetknął się z różnymi szkołami talmudycznymi. W 1748 powrócił do Wilna, gdzie stał się niekwestionowanym autorytetem w rozstrzyganiu wielu zawiłych problemów halachicznych.
[edytuj] Metody badawcze
Wyjątkowość Gaona polegała na tym, że zastosował on metody badań filologicznych w studiach nad Talmudem i literaturą rabiniczną.
[edytuj] Walka z chasydyzmem
Ostro wystąpił przeciwko chasydyzmowi, uważając go za ruch szkodliwy dla Żydów. W 1771 brał udział w publicznym egzaminowaniu ich doktryny, dochodząc do wniosku, że należy zakazać Żydom utrzymywania kontaktów z tą grupą. W latach 1772 i 1781 ekskomunikował gminy chasydów, które chciały rozwijać się w Wilnie, a kahał wileński wypędził ich z miasta wraz z rodzinami. Z drugiej strony Gaon był też nastawiony sceptycznie do rozwijającego się wówczas ruchu oświecenia żydowskiego - haskali.
[edytuj] Dzieła
Był autorem komentarzy do wielu dzieł talmudycznych i kabalistycznych. Napisał:
- Biurei ha-Gra (glosy do Szulchan Aruch i Talmudu Babilońskiego).
- Shenoth Eliyahu (komentarze do Miszny).
- Adereth Eliyahu (uwagi do Tory).
Przypisuje się mu też odkrycie wzorów Cramera na długo przed ich szwajcarskim autorem.
