Endometrium
Z Wikipedii
Endometrium - błona śluzowa macicy, wrażliwa na hormony steroidowe, w szczególności na estrogeny i gestageny, w związku z czym zmieniająca się wraz z cyklem miesięcznym.
Przed okresem dojrzewania ma grubość od 0,3 do 0,5 mm. W okresie pomenopauzalnym u kobiet stosujących HTZ grubość endometrium nie powinna przekraczać 8 mm, a u kobiet nie stosujących HTZ nie powinna przekraczać 5 mm. Po okresie pomenopauzalnym grubość endometrium przekraczająca 12 mm sugeruje raka trzonu macicy.
W błonie śluzowej można wyróżnić dwie warstwy, które są dobrze widoczne w fazie lutealnej. Są to warstwy podstawna i czynnościowa. Warstwa czynnościowa złuszcza się w końcowej fazie lutealnej cyklu miesiączkowego. Warstwa podstawowa stanowi materiał zapasowy, z którego odbudowywuje się warstwa czynnościowa na początku cyklu miesięcznego.
W fazie folikularnej podwyższone i narastające stężenie estrogenów powoduje proliferację komórek podścieliska, rozrost cew gruczołowych (w ich komórkach gromadzi się glikogen) i naczyń krwionośnych spiralnych. W tym okresie błona śluzowa kilkakrotnie grubieje i odtwarza się nabłonek gruczołowy wyściełający jamę macicy.
Rozbudowujące się w jajniku ciałko żółte zaczyna wydzielać progesteron i cykl przechodzi w fazę lutealną. Komórki endometrium dojrzewają i tracą zdolności mitotyczne. W szczytowych częściach komórek nadal gromadzi się glikogen. Częściowo jest on wydzielany do cew gruczołowych. Cewy rozszerzają się i przyjmują kształt gwiazdkowaty oraz zwijają się spiralnie. Naczynia spiralne układają się wzdłuż cew, obficie je unaczyniając. Komórki podścieliska są w tym okresie tzw. komórkami doczesnowymi miesiączkowymi. Ulegają one przekształceniu i pojawiają się w nich enzymy proteolityczne, glikogen i lipidy. Zewnętrzna warstwa zawiera komórki doczesnowe i nabłonek pokrywający, które razem stanowią warstwę zbitą. Głębiej znajdują się rozbudowane cewy gruczołowe, czyli warstwa gąbczasta.
Jeżeli dojdzie do zapłodnienia, pod wpływem progesteronu z ciałka żółtego nastąpi dalszy rozwój endometrium i przekształcenie go w doczesną ciążową z warstwą zbitą i gąbczastą. Wtedy endometrium bogate w substancje odżywcze ma odżywiać zarodek przed jego pełnym zagnieżdżeniem (implantacją).
W przeciwnym wypadku dochodzi do ustania działania ciałka żółtego i wydzielania progesteronu. Następuje krótkotrwałe niedokrwienie, a następnie rozszerzenie naczyń włosowatych. Wypełniają się one krwią i pękają. Część czynnościowa błony śluzowej ulega złuszczeniu.
Zobacz też: żeński układ rozrodczy
Bibliografia: "Położnictwo i ginekologia" pod redakcją Grzegorza H. Brębowicza, "Anatomia człowieka" pod redakcją Adama Bochenka i Michała Reichera
