Erytropoetyna
Z Wikipedii
Erytropoetyna (skrót EPO, ATC: B 03 XA 01) – glikoproteinowy hormon peptydowy, którego główną funkcją jest stymulacja różnych etapów erytropoezy, co prowadzi do zwiększenia produkcji erytrocytów przez szpik kostny.
Erytropoetyna powstaje z przekształcenia erytropoetynogenu (α2-globulina produkowana w wątrobie) pod wpływem erytrogeniny uwalnianej z komórek kanalików nerkowych. Jest także wytwarzana w wątrobie (głównie w życiu płodowym), mózgu i macicy.
Erytropoetyna wywiera swoje działanie poprzez połączenie ze specyficznym receptorem erytropoetynowym (EpoR).
Prawidłowe stężenie endogennej erytropoetyny u ludzi wynosi 6–32 µg/ml. Rytm dobowy wykazuje najwyższe wartości w godzinach nocnych i najniższe w godzinach porannych.
Zwiększenie produkcji erytropoetyny następuje w wyniku spadku utlenowania krwi płynącej w tętnicach nerkowych. Erytropoetyna wpływa na komórki macierzyste szpiku kostnego, zwiększając produkcję prekursorów komórek szeregu czerwonokrwinkowego, a zatem zwiększając wytwarzanie erytrocytów.
Rola jaką odgrywa erytropoetyna w mózgu i macicy nie została wyjaśniona.
Spadek produkcji erytropoetyny następuje w przebiegu przewlekłej mocznicy, nadmierne wytwarzanie spotyka się m.in. w zwyrodnieniu wielotorbielowatym nerek.
Erytropoetyna jest stosowana jako lek u pacjentów chorujących na niewydolność nerek (głównie u pacjentów dializowanych), w hematologii, a także jako lek pomocniczy w onkologii.
Działanie erytropoetyny wykorzystywane jest, niezgodnie z prawem, także przez sportowców jako środek dopingowy. EPO podnosi utlenowanie krwi, przez co mięśnie są zdolne do zwiększonego wysiłku. Historia pamięta przypadki gdy sportowcom odbierano złote medale po testach na doping, po wykryciu zwiększonego poziomu EPO we krwi.
Ciekawostką jest, że istnieją ludzie którzy naturalnie mają podwyższony poziom erytropoetyny we krwi i często odnoszą oni spektakularne sukcesy sportowe.
Zobacz też: hormon wzrostu.
Przeczytaj też zastrzeżenia dotyczące pojęć medycznych na Wikipedii!
Wikiprojekt: Nauki medyczne • Portal:Nauki medyczne
