Harold Kroto
Z Wikipedii
Sir Harold Walter Kroto (ur. 7 października 1939 w Wisbech w Anglii) - chemik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w 1996 (razem z Robertem Curlem Jr. i Richardem Smalleyem) za odkrycie fulerenów.
Spis treści |
[edytuj] Młodość
Harold Kroto urodził się w hrabstwie Cambridgeshire, natomiast jego rodzice urodzili się w Berlinie skąd wyemigrowali w 1937. Ojciec Harolda miał polsko-żydowskie korzenie, jego rodzina pochodziła z Bojanowa na Śląsku. Harold zawdzięczał temu nazwisko Krotoschiner, które nosił do 1955 roku, kiedy to zostało skrócone przez ojca do Kroto.
[edytuj] Praca naukowa
Studiował chemię na uniwersytecie w Sheffield. W 1961 r. otrzymał dyplom licencjacki. Początkowo interesował się chemią organiczną, jednak jego zainteresowania przeniosły się w kierunku mechaniki kwantowej. Podczas pracy nad doktoratem zajmował się analizą spektroskopową wolnych rodników powstałych w wyniku fotolizy. Po jego obronie w 1964 r. przeniósł się do Kanady, a następnie do USA gdzie odbywał staże postdoktorskie (między innymi w Bell Laboratories). W 1967 r. wrócił do Anglii i pracował jako wykładowca na uniwersytecie w Sussex.
[edytuj] Odkrycie fulerenów
W 1970 r. rozpoczął prace nad badaniem łańcuchów węglowych przy użyciu spektroskopii fotoelektronowej. Pierwszą analizowaną cząsteczką było HC5N. Badanie jej doprowadziło do odkrycia w 1985 r. pierwszego fulerenu C60 oraz wykrycia jego widma w gwiazdach.
Obecnie Harold Kroto prowadzi badania w dziedzinie nanotechnologii.
[edytuj] Wyróżnienia i nagrody
Otrzymał doktorat honoris causa od uniwersytetów w Sheffield (1995), Surrey (2005).
W 2002 roku otrzymał nagrodę Michaela Faradaya, a w 2005 medal Copleya.
W latach 2002-2005 był przewodniczącym Królewskiego Towarzystwa Chemicznego.
1901: van't Hoff • 1902: Fischer • 1903: Arrhenius • 1904: Ramsay • 1905: Baeyer • 1906: Moissan • 1907: Buchner • 1908: Rutherford • 1909: Ostwald • 1910: Wallach • 1911: Skłodowska-Curie • 1912: Grignard, Sabatier • 1913: Werner • 1914: Richards • 1915: Willstätter • 1918: Haber • 1920: Nernst • 1921: Soddy • 1922: Aston • 1923: Pregl • 1925: Zsigmondy • 1926: Svedberg • 1927: Wieland • 1928: Windaus • 1929: Harden, von Euler-Chelpin • 1930: Fischer • 1931: Bosch, Bergius • 1932: Langmuir • 1934: Urey • 1935: F. Joliot-Curie, I. Joliot-Curie • 1936: Debye • 1937: Haworth, Karrer • 1938: Kuhn • 1939: Butenandt, Ružička • 1943: de Hevesy • 1944: Hahn • 1945: Virtanen • 1946: Sumner, Northrop, Stanley • 1947: Robinson • 1948: Tiselius • 1949: Giauque • 1950: Diels, Alder • 1951: McMillan, Seaborg • 1952: Martin, Synge • 1953: Staudinger • 1954: Pauling • 1955: du Vigneaud • 1956: Hinshelwood, Siemionow • 1957: Todd • 1958: Sanger • 1959: Heyrovský • 1960: Libby • 1961: Calvin • 1962: Perutz, Kendrew • 1963: Ziegler, Natta • 1964: Hodgkin • 1965: Woodward • 1966: Mulliken • 1967: Eigen, Norrish, Porter • 1968: Onsager • 1969: Barton, Hassel • 1970: Leloir • 1971: Herzberg • 1972: Anfinsen, Moore, Stein • 1973: Fischer, Wilkinson • 1974: Flory • 1975: Cornforth, Prelog • 1976: Lipscomb • 1977: Prigogine • 1978: Mitchell • 1979: Brown, Wittig • 1980: Berg, Gilbert, Sanger • 1981: Fukui, Hoffmann • 1982: Klug • 1983: Taube • 1984: Merrifield • 1985: Hauptman, Karle • 1986: Herschbach, Lee, Polanyi • 1987: Cram, Lehn, Pedersen • 1988: Deisenhofer, Huber, Michel • 1989: Altman, Cech • 1990: Corey • 1991: Ernst • 1992: Marcus • 1993: Mullis, Smith • 1994: Olah • 1995: Crutzen, Molina, Rowland • 1996: Curl Jr., Kroto, Smalley • 1997: Boyer, Walker, Skou • 1998: Kohn, Pople • 1999: Zewail • 2000: Heeger, MacDiarmid, Shirakawa • 2001: Knowles, Noyori, Sharpless • 2002: Wüthrich, Fenn, Tanaka • 2003: Agre, MacKinnon • 2004: Ciechanover, Hershko, Rose • 2005: Chauvin, Grubbs, Schrock • 2006: Kornberg
