Henry Rawlinson
Z Wikipedii
Sir Henry Creswicke Rawlinson (ur. 11 kwietnia 1810 w Chadlington, Oxfordshire, zm. 5 marca 1895 w Londynie), angielski asyrolog, dyplomata; w 1836 odkrył, skopiował i odczytał inskrypcję z Behistun.
Przebywał wówczas w tym rejonie na polecenie perskiego szacha dotyczące szkolenia jego wojska przez oficerów armii brytyjskiej.
Mimo trudności technicznych Sir Rawlinson dotarł na skalne urwisko, gdzie znajduje się inskrypcja razem z reliefem i zdołał skopiować tekst staroperski. Wersje elamicka i akadyjska były mniej dostępne, więc Brytyjczyk odłożył ich spisanie później. Rawlinsonowi udało się ustalić znaczenie znaków pisma staroperskiego dzięki wcześniejszym zapiskom niemieckiego badacza - Georga Friedricha Grotefenda, który poczynił pewne postępy w odszyfrowaniu pisma klinowego. Było to możliwe tylko dzięki temu, że pierwsza część staroperskiego tekstu zawierała listę królów, podobną do tej, którą znaleźć można w Dziejach Herodota. Po dopasowaniu królewskich imion Rawlinson zrozumiał przekaz Dariusza. Był rok 1836. W 1842 badacz skopiował tekst elamicki i akadyjski. Zbudował w tym celu skomplikowane rusztowanie z desek. Najtrudniej było skopiować tekst akadyjski. Pomógł mu w tym miejscowy chłopiec, który wspiął się wewnątrz pęknięcia skalnego przebiegającego przez relief. To on zamontował liny, dzięki którym wykonano odlew z papier-mache. Pozyskane w ten sposób materiały posłużyły następnie naukowcom – Edwinowi Norrisowi i Nielsowi Westergaardowi – na "odkodowanie" pisma elamickiego. Sam Rawlinson natomiast rozszyfrował język akadyjski.
Ciągle jeszcze trwają prace przy inskrypcji.
