Hugo Grocjusz
Z Wikipedii
Hugo Grocjusz, Hugo Grotius, Huig de Groot (ur. 10 kwietnia 1583 w Delft, zm. 28 sierpnia 1645 w Rostocku), holenderski prawnik, filozof i dyplomata.
Hugo Grocjusz był wyjątkowo zdolnym dzieckiem, o czym świadczy fakt, że nauczył się czytać w wieku dwóch lat, a doktorat z prawa uzyskał w 1598 roku, gdy miał lat piętnaście. W 1601 roku został historykiem Stanów Holenderskich, a w 1613 roku radnym miasta Rotterdam. W 1618 roku został aresztowany za działalność wymierzoną przeciwko księciu Maurycemu Nassauskiemu i skazany rok później na dożywotnie więzienie. W 1620 roku zdołał jednak uciec do Antwerpii. Potem udał się do Paryża, gdzie przez dziesięć lat był doradcą dworu francuskiego. Od roku 1634 aż do śmierci był szwedzkim ambasadorem w Paryżu.
Podzielił on prawo na prawo stanowione (ius civile) oraz prawo natury (ius naturale). Prawo stanowione jest wyborem historii, zależnym od przemian politycznych i historycznych, samo więc ulega zmianom. Natomiast prawo natury wypływa z trwałej natury ludzkiej, dlatego jest niezmienne i może być badane jedynie drogą filozoficzną.
Za źródło prawa międzynarodowego (ius gentium czyli prawa narodów) Grocjusz uznał zwyczaj i praktykę, wypływające z prawa natury oraz umowy. Prawo międzynarodowe powinno się jego zdaniem opierać na zasadach racjonalizmu i humanizmu. Ojciec nauki prawa międzynarodowego publicznego.
Grocjusz stworzył także własną koncepcję umowy społecznej. Według niego ludzie mając przyrodzone skłonności towarzyskie, dla zaspokojenia ich i zabezpieczenia swych interesów tworzą na drodze umowny związek państwowy, który jako odpowiadający naturze ludzkiej jest przedmiotem prawa natury. Dla Grocjusza wola jest determinantą obowiązywania prawa, co pojawia się w innej formie także w późniejszych koncepcjach prawa natury o zmiennej treści.
Najbardziej znaną pracą Grocjusza jest O prawie wojny i pokoju (1625, De iure belli ac pacis), w której zawarł swoje rozważania o prawie. Warto również odnotować wcześniejszą jego pracę - Mare liberum (pełny tytuł po polsku: Wolność mórz, czyli dysertacja o prawie, jakie przysługuje Holendrom do handlu z Indiami), wydaną w 1609 roku. W pracy tej Grocjusz, powołując się na prawo natury, postawił trzy tezy: 1. Odkrycie nowego lądu nie daje jeszcze prawa do panowania nad nim; 2. Nikt nie może mieć monopolu na żeglugę po morzach; 3. Nikt nie ma prawa ograniczać innym państwom handlu z Indiami.
[edytuj] Twórczość
- De republica emendanda, 1601
- Parallelon rerumpublicarum (Porównanie kostytucji), 1602
- De iure praedae (On the right of capture), wraz z Mare liberum (Wolność mórz...), 1604
- De antiquitate reipublicae Batavicae, 1610
- Ordinum pietas, 1613
- Defensio fidei catholicae de satisfactione (Obrona wiary katolickiej), 1617
- De iure belli ac pacis (O prawie wojny i pokoju), 1625
- De veritate religionis Christianae (O religii chrześcijańskiej), 1627
- Inleydinge tot de Hollantsche rechtsgeleertheit (Wstęp do prawa holenderskiego), 1631
- Via ad pacem ecclesiasticam, 1642
- De imperio summarum potestatum circa sacra, 1647
- De fato (O przeznaczeniu), 1648
- Annales et historiae de rebus Belgicis (Historia Niderlandów), 1657
[edytuj] Linki zewnętrzne