Husyci
Z Wikipedii
| Husyci | |
| Główna religia | Chrześcijaństwo |
| Czas założenia | XIV wiek |
| Wyznanie macierzyste | Kościół katolicki |
| Założyciel | Jan Hus |
| Klasyfikacja religii | |
Husyci - ruch religijny i polityczny uczniów i zwolenników czeskiego reformatora religijnego Jana Husa, istniejący na przełomie XIV i XV wieku. Jego nauka określana jest mianem husytyzmu.
Podstawowe założenia tej doktryny to:
- odrzucenie politycznej władzy oraz autorytetu papieży,
- krytyka dogmatów o sakramentach i łasce,
- odrzucenie niektórych obrzędów i ceremonii,
Najważniejsze żądania husytów zostały sformułowane w tzw. czterech artykułach praskich z 1420 roku.:
- prawo do swobodnego głoszenia Słowa Bożego przez kaznodziejów,
- prawo do uczestnictwa w komunii pod dwiema postaciami dla osób świeckich,
- odebranie księżom władzy świeckiej,
- jednakowe karanie za grzechy ciężkie wszystkie stany społeczne.
Po śmierci Jana Husa doszło do wybuchu wojen husyckich (1419-1434), które przybrały charakter wojny o niepodległość Czech od domu luksemburskiego. W trakcie walk husytyzm podzielił się na utrakwistów (kalikstynów) oraz taborytów, z których po śmierci Jana Žižki wyodrębniły się tzw. Sierotki. Taboryci dali początek braciom czeskim, którzy od XVI wieku związali się z kościołami protestanckimi. Natomiast utrakwiści w 1436 roku pojednali się z kościołem katolickim i cesarzem Zygmuntem Luksemburskim. Zawarte w tym czasie tzw. kompaktaty praskie zezwalały na terenie Czech do: nieskrępowanego odprawiania liturgii w języku czeskim, dopuszczały udzielanie komunii pod dwiema postaciami, a sejmowi czeskiemu dawały prawo wyboru arcybiskupa praskiego. W 1462 roku papież Pius II unieważnił kompakty praskie i anulował nominację dla utrakwistycznego arcybiskupa Jana Rokycana. Wywołało to krótkotrwałe powstanie husyckie w Czechach, które jednak zostało szybko zażegnane kolejnym pojednaniem z kościołem katolickim w 1485 roku. Ugoda kutnohorska przywróciła obowiązywanie tolerancji religijnej w Czechach i pozwoliła przetrwać kościołowi utrakwistycznemu do 1627 roku.
Po zakończeniu I wojny światowej i rozpadzie Austro-Węgier doszło do odrodzenia kościoła nawiązującego tradycją do husytyzmu. W 1918 roku w Czechosłowacji na fali krytyki wobec lojalnego poddaństwa biskupów czeskich dynastii habsburskiej wykrystalizował się ruch radykalnych księży katolickich głoszących ideę reform wzorowanych na naukach Jana Husa. Ruch ten nazwany Precz od Rzymu w 1920 roku przekształcił się w niezależny Kościół Czechosłowacki, od 1971 roku nazwany Czechosłowackim Kościołem Husyckim.
Do tradycji husytyzmu nawiązują obecnie również wspólnoty protestanckie, które swoją genezę mają w Jednocie Braci Czeskich. Są to:
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Husité - strona internetowa poświęcona Husytom i husytyzmowi
- Husitské muzeum v Táboře - strona internetowa Muzeum Husytyzmu w Taborze
- Českobratrská církev evangelická - strona internetowa Ewangelickiego Kościoła Czeskobraterskiego
- Církev československá husitská - strona internetowa Czechosłowackiego Kościoła Husyckiego
- Husycka Rota Piesza - strona internetowa polskiej grupy odtwarzającej życie i walkę husyckiego taboru.
- Jan Hus i religia narodowa w Czechach - artykuł na Histmag.org
