Jadwiga Żagańska
Z Wikipedii
Jadwiga Żagańska (ur. pomiędzy 1340 a 1350, zm. 27 marca 1390 w Legnicy) – młodsza córka Henryka V Żelaznego, księcia żagańskiego i Anny Płockiej, żona Kazimierza Wielkiego i Ruprechta Legnickiego, królowa Polski.
Na początku lat sześćdziesiątych Jadwiga Żagańska stała się w związku ze zbliżeniem politycznym ojca względem Polski kandydatką na żonę starzejącego się, a nadal nie posiadającego męskiego potomka Kazimierza Wielkiego. Ślub młodej, bo liczącej pomiędzy 13 a 23 rokiem życia księżniczki śląskiej z 53-letnim królem odbył się we Wschowie 25 lutego 1363. W ten sposób Jadwiga stała się czwartą żoną Kazimierza. Prawdopodobne, iż została koronowana na królową Polski.
Zdarzenie to wiąże się ze skandalem, bowiem przy zawieraniu poprzedniego, trzeciego, związku króla z Czeszką Krystyną Rokiczańską król, według prawa kanonicznego, dopuścił się bigamii – gdyż żyła nadal jego druga żona Adelajda Heska, a na nowe małżeństwo nie uzyskał dyspensy papieskiej. W związku z powyższym Kazimierz starał się uzyskać dyspensę na zawarcie kolejnego, czwartego związku. Po jego zawarciu Adelajda skierowała do stolicy apostolskiej list, w którym podważyła legalność tego i poprzedniego związku, twierdząc, iż Kazimierz dążąc do unieważnienia związku z nią posłużył się, najprawdopodobniej sfałszowaną, bullą papieską.
Dopiero w roku 1368 papież Urban V na usilne starania Kazimierza udzielił zgody na jego ślub z Jadwigą, jednakże sprawa legalności jego związku z Krystyną do dzisiejszego dnia nie została wyjaśniona.
Kazimierz Wielki oczekiwał ciągle na narodziny syna i nawet spowodował wydanie przez swego siostrzeńca i desygnowanego na następcę tronu Ludwika Węgierskiego dokumentu, w którym stwierdzono, że w przypadku narodzin syna traci on prawa do tronu, jeżeli zaś urodzą się córki – wówczas dziedzicem pozostaje Ludwik. Został on też zobowiązany do wyposażenia księżniczek i wydania ich za mąż.
Z trzech córek Kazimierza Wielkiego i Jadwigi, najstarsza Anna księżna Teck (ur. 1366, zm. 1425) po osiągnięciu 14 roku życia wyszła za mąż za Wilhelma hr. Cilly. Z tego związku urodziła się córka Anna Cylejska (ur. 1380, zm. 21 maja 1416) – przyszła żona króla Władysława Jagiełły. Kolejna, Kunegunda (ur. 1367, zm. 1370), zmarła w dzieciństwie, natomiast o najmłodszej Jadwidze (ur. 1368, zm. po 1407) nie ma pewnych wiadomości, być może wyszła za mąż za jednego z możnowładców południowosłowiańskich.
Po śmierci Kazimierza Wielkiego (zm. 5 listopada 1370), ostatniego Piasta na tronie polskim, powróciła do księstwa żagańskiego. Na mocy testamentu Kazimierza, Jadwiga otrzymała ze skarbca królewskiego 53 grzywny srebra i 1/3 srebrnych naczyń oraz wiano w kwocie 1000 grzywien szerokich groszy.
Przed 10 lutego 1372 wstąpiła w kolejny związek małżeński – z księciem legnickim Ruprechtem I (zm. styczeń 1409) synem Wacława I.
Z tego małżeństwa pochodzą również tylko córki: Barbara (ur. między 1372 a 1384, zm. 9 maja 1436) – żona elektora saskiego Rudolfa III oraz Agnieszka (ur. przed 1385, zm. po 7 lipca 1411). Barbara i Rudolf III Saski byli teściami Jana I Żagańskiego.
Zmarła i została pochowana w Legnicy w miejscowej kolegiacie.
