Jakub Krotowski-Krauthofer
Z Wikipedii
Jakub Krotowski-Krauthofer (ur. 28 lipca 1806 w Bninie koło Poznania, zm. 2 sierpnia 1852 w Berlinie), polski działacz polityczny, prawnik.
Pochodził z rodziny niemieckiej, był synem Józefa Augustyna Krauthofera. Kształcił się w szkole miejskiej w Poznaniu, następnie odbył studia prawnicze. Prowadził w Poznaniu kancelarię adwokacką i notarialną. Publikował artykuły na tematy prawne na łamach czasopism poznańskich ("Gazeta Wielkiego Księstwa Poznańskiego", "Tygodnik Literacki"), głosił wykłady z podstaw i metodologii prawa w pałacu Działyńskich (1843); wielokrotnie dawał wyraz swoim sympatiom słowiańskim oraz poglądom antyniemieckim, domagając się m.in. równych praw Polaków i Niemców w sądownictwie. Utrzymywał kontakt z polską emigracją w Belgii (w 1847 przebywał jakiś czas w Belgii). W marcu 1848 opracował specjalny adres do króla pruskiego z żądaniem odbudowy państwa polskiego; protestował, kiedy adres ten zastąpiono innym, bardziej umiarkowanym w swojej wymowie.
W marcu 1848 został wybrany do poznańskiego Komitetu Narodowego. Jako rzecznik pełnej niepodległości i walki ludowej nie spotkał się z poparciem większości członków Komitetu; po zmianie nazwiska na Krotowski osobiście agitował wśród ludu wielkopolskiego, zorganizował własny oddział zbrojny i prowadził walkę z Niemcami. Wódz naczelny Ludwik Mierosławski, niechętny walce prowadzonej na własną rękę, wysłał Krotowskiego do Berlina z misją specjalnego agenta; miał tam m.in. protestować przeciwko podziałowi Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Misja nie odegrała większej roli, a Krotowski wkrótce powrócił do Poznania i kontynuował walkę powstańczą w sztabie Włodzimierza Wilczyńskiego. W maju 1848 ogłosił niepodległą Rzeczpospolitą Polską w Mosinie i Kórniku, usunął niemieckich urzędników, mianował ich polskich odpowiedników, wydawał dokumenty z pieczęcią z orłem jagiellońskim i napisem "Polska Powstająca". Po pięciu dniach 8 maja został uwięziony przez wojsko pruskie w Konarzewie.
Wyszedł na wolność po amnestii już w październiku 1848; do 1850 wygrał dwa procesy polityczne. W 1849 uzyskał mandat poselski do sejmu pruskiego. W Kole Polskim nadal reprezentował radykalne poglądy, domagał się jawności obrad Koła; złożył mandat po odrzuceniu jego wniosku o potępienie rozbiorów i żądanie niepodległości. W "Dzienniku Polskim" zdecydowanie skrytykował działanie Koła Polskiego; niebawem ograniczył działalność z powodu choroby, zmarł w Berlinie.
Był żonaty z Teofilą Kołudzką. Syn Bolesław (ur. 1831), rolnik, wziął udział w powstaniu 1848; drugi syn Mieczysław (ur. 1836) został prawnikiem, walczył w powstaniu styczniowym. Ponadto Jakub Krotowski miał dwie córki, Józefinę i Mariannę.
Źródła:
- Zdzisław Grot, Jakub Krotowski-Krauthofer, w: Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa-Poznań 1981