Jan Safarewicz

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Jan Safarewicz (ur. 8 lutego 1904 w Dyneburgu, zm. 9 kwietnia 1992 w Krakowie), językoznawca polski, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Nauk.

Był synem Romualda (urzędnika podatkowego, z wykształcenia filologa klasycznego) i Wandy z Golińskich; po wczesnej śmierci rodziców wychowywali go stryj Aleksander (bakteriolog, profesor Uniwersytetu Wileńskiego) i jego żona Janina z Golińskich (jednocześnie siostra matki). Uczęszczał do Gimnazjum im. Króla Zygmunta Augusta w Wilnie, po jego ukończeniu (1922) podjął studia z językoznawstwa i filologii klasycznej na Uniwersytecie Wileńskim; naukę uwieńczył doktoratem filozofii w 1927 na podstawie pracy De inscriptione I. G II 971. W latach 1927-1930 uzupełniał studia na uniwersytecie w Paryżu (m.in. u Emile Benveniste). W 1932 habilitował się na Uniwersytecie Wileńskim (praca Le rhotacisme latin) i został docentem w Katedrze Językoznawstwa Indoeuropejskiego.

W 1935 przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński, gdzie objął kierownictwo Katedry Językoznawstwa Indoeuropejskiego; w 1937 otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego, w 1948 na profesora zwyczajnego. Wykładał także na tajnym Uniwersytecie Jagiellońskim (1942-1945). W 1948 przeszedł do Katedry Językoznawstwa Ogólnego (kierował nią w latach 1965-1973); dwukrotnie pełnił funkcję dziekana Wydziału Filologicznego (1954-1956 i 1963-1964). W latach 1952-1967 był przewodniczącym Rady Naukowej Pracowni Słownika Łaciny Średniowiecznej PAN.

Od 1945 był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności (1945 członek-korespondent, 1951 członek czynny), w 1989 został członkiem reaktywowanej Akademii. W 1958 został członkiem-korespondentem PAN (1964 członek rzeczywisty); w latach 1971-1974 przewodniczył Komitetowi Językoznawstwa PAN. W 1982 został również członkiem reaktywowanego Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Ponadto działał m.in. w Polskim Towarzystwie Językoznawczym (prezes 1958-1961 i 1966-1968) i Towarzystwie Miłośników Języka Polskiego (prezes 1969-1984). Państwowy Uniwersytet Wileński (1979) i Uniwersytet Jagielloński (1985) nadały mu doktorat honoris causa. Był odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Orderem Sztandaru Pracy I klasy, Medalem PAN im. Kopernika (1977).

Żoną Jana Safarewicza była Halina ze Szczepowskich, I voto Datko (ślub 19 lipca 1932), profesor filologii rosyjskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego; mieli córkę Wandę (ur. 1936), I voto Dawidkową, II voto Baczkowską, historyka. Pasierbicą Jana Safarewicza była Halina, zamężna Krzanowska, embriolog.

W pracy naukowej zajmował się językoznawstwem krajów bałtyckich, językoznawstwem romańskim, językoznawstwem indoeuropejskim, gramatyką historyczną, językoznawstwem ogólnym, latynistyką i hellenistyką. Ogłosił m.in.:

Gramatyka historyczna języka łacińskiego. Składnia (1950)
Zarys gramatyki historycznej języka łacińskiego. Fonetyka historyczna i fleksja (1953)
Studia językoznawcze (1967)
Łacina i jej historia (1968)
Zarys historii języka łacińskiego (1986)