Jednostka gospodarki nieuspołecznionej
Z Wikipedii
Jednostka gospodarki nieuspołecznionej, jgn., także j.g.n. - w okresie gospodarki centralnie sterowanej w PRL określenie przedsiębiorstwa, firmy czyli wg ówczesnej nomenklatury „jednostki gospodarczej”, w której dominującą formą własności była własność prywatna, czyli w praktyce najczęściej indywidualni przedsiębiorcy prywatni oraz spółki z o.o., w których wspólnikami były osoby prywatne. „Jgn.” były ewenementem w „demoludach”, w większości z nich (prócz Jugosławiii, zresztą często do „demoludów” nie zaliczanej) nawet tak koncesjonowana, jak w Polsce, forma kapitalizmu była bądź to zakazana, bądź absolutnie szczątkowa.
Jgn. traktowane były - głównie z punktu widzenia prawa podatkowego, gospodarczego, bankowego, własności a nawet karnego znacznie surowiej, niż „jednostki gospodarki uspołecznionej”. Przejawem tego traktowania - poza stronniczym traktowaniem jgn. w sądach, w sporach z państwowymi organami podatkowymi itp. było powszechne określanie przedsiębiorców prywatnych pogardliwym mianem „badylarzy”, „prywaciarzy” itp.
W drugiej połowie lat. '80. XX w., w obliczu głębokiego kryzysu państwa, ówczesne władze łagodziły nieco restrykcyjną politykę wobec „jgn.”, dopuściły też rzadko dotąd spotykaną formę firm polonijnych, a potem przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego (różniących się od poprzednich tym, że kapitał zagraniczny nie musiał pochodzić od Polaków z zagranicy, tylko z dowolnego źródła zagranicznego).
Niektóre z firm powstałych na zasadach jgn., z mniejszym lub większym udziałem jakiegoś zagranicznego kapitału, wyrosły do poziomu poważnych koncernów, jak np. firmy założone przez Henryka Stokłosę lub ojca Jana Kulczyka, albo Inter Fragrances Soszyńskiego / Pawluśkiewicza lub Agora S.A., pierwotnie trzyosobowa spółka z o.o..
