Juda Machabeusz
Z Wikipedii
Juda Machabeusz (hebr. יהודה המכבי Yehudah HaMakabi Juda Młot), jeden z przywódców żydowskiego powstania Machabeuszy przeciwko Seleucydom 167 p.n.e.-160 p.n.e..
[edytuj] biografia
Był trzecim synem kapłana żydowskiego Matatiasza Hasmoneusza.
W 175 p.n.e., Antioch IV Epifanes rozpoczął działania, mające na celu pełną asymilację Żydów w swoim państwie. Sprzedał funkcję arcykapłana Jezusowi Jazonowi. W Świątyni Jerozolimskiej Grecy zbudowali ołtarz ku czci Zeusa Olimpijskiego, na którym złożyli ofiarę ze świni. Kapłani żydowscy zmuszani byli do odprawiania nabożeństw ku czci bogów greckich, co spowodowało powszechne wzburzenie. Sygnał do rewolty dał ojciec Judy Matatiasz, który publicznie odmówił podporządkowania się rozkazom władcy i wzniecił powstanie.
Przed 167 p.n.e. Matatiasz wyznaczył Judę jako naczelnego dowódcę wojsk powstańczych. Juda, na czele kilkuset zbrojnych mieszkańców Judei skutecznie nękał wojska Antiocha atakami swoich partyzantów.
Wojska Judy pobiły przeważające liczebnie armie Seleucydów w otwartym polu w bitwach pod Nahal el-Haramiah, Beit Horon i Emaus. W 164 p.n.e. Juda triumfalnie wkroczył do zdobytej Jerozolimy, dokonując ponownego poświęcenia odbudowanej Świątyni Jerozolimskiej. Według podań nastąpił wówczas cud, gdyż jednodniowe zapasy oliwy do palenia w menorze, wystarczyły na dni osiem. Stąd powstało święto żydowskie Chanuki. W 161 p.n.e. Juda wysłał poselstwo do Rzymu, prosząc o uznanie niepodległości Judei. Rzymianie zrobili to tym chętniej, że sami byli zagrożeni przez Seleucydów. W 160 p.n.e. Juda zginął bitwie pod Elasą z wojskami Demetriusza I Sotera.
[edytuj] w literaturze i sztuce
Dante w Boskiej Komedii umieszcza duszę Judy w Niebie. Georg Friedrich Händel w 1746 skomponował oratorium Juda Machabeusz.
Dzieje powstania Judy Machabeusza opisują Pierwsza i Druga Księga Machabejska Starego Testamentu.
