Kościół Farny Świętego Zygmunta w Szydłowcu
Z Wikipedii
Dokument erekcyjny kościoła farnego pod wezwaniem św. Zygmunta Króla zbudowanego z fundacji Jakuba i Sławka Odrowążów datowany jest na 1 I 1401 r. Kościół postawiony został na zapleczu południowej pierzei rynku (dziś nieistniejącej), był drewniany.
W końca XV w. Jakub Szydłowiecki rozpoczął budowę fary murowanej, ukończył ją jego brat Mikołaj przed 1525 r., który także ufundował większość wyposażenia kościoła. Wzniósł także od południa kaplicę – nekropolię rodową, w której spoczęły prochy jego samego, jego ojca Stanisława oraz brata Jakuba. Do dekoracji kościoła oraz kaplicy najprawdopodobniej sprowadził z Mogiły sławnego Stanisława Samostrzelnika. W 1563 r. fara została zamknięta przez Mikołaja Radziwiłła Czarnego, zagorzałego kalwina – katolikom przywrócił ją może już w 1567 r. Krzysztof Mikołaj Radziwiłł Sierotka.
Kościół jest orientowany, murowany z miejscowego piaskowca. Składa się z trzyprzęsłowego prezbiterium oraz prostokątnej nawy, dużo szerszej i wyższej. Od północy do prezbiterium przylega dwuprzęsłowa gotycka zakrystia i jednoprzęsłowy skarbczyk. Z kolei do nawy od południa przylega kaplica Najświętszej Marii Panny, zaś od północy kaplica św. Stanisława i kruchta. Także na osi kościoła, od zachodu, do nawy przylega kruchta pochodząca z czasów przebudowy Radziwiłłowskiej. Mury kościoła opięte są szkarpami, cały kościół obiegają gzymsy profilowane: cokołowy, kapnikowy i wieńczący (koronujący) (klasyczne rozwiązanie gotyckie). Ceglane szczyty nawy zawierają blendy arkadowe oraz kamienne tarcze z herbami Mikołaja Szydłowieckiego. Wieżyczka (sygnaturka) pochodzi z połowy XVIII w.
Wewnątrz cenne są drzwi w portalu wiodącym do zakrystii oraz portale (do zakrystii i krucht). Prezbiterium sklepione jest gwiaździście - wykonano je według projektu rozrysowanego na północnej ścianie nawy. W ścianie prezbiterium znajduje się płyta nagrobna Mikołaja Szydłowieckiego pochodząca być może z warsztatu Berrecciego, wykonana z czerwonego marmuru. Nawa nie jest sklepiona, posada strop (obecny - z pierwszej połowy XVIII w., pierwotny strop znajdował się niżej). Na ścianach i stropie pierwotnym polichromie stworzył Stanisław Samostrzelnik. W kaplicy Najświętszej Marii Panny znajduje się zwornik z herbem Odrowąż oraz cztery narożne wsporniki z herbami Odrowąż, Abdank, Jastrzębiec i Trąby (pierwotnie na tym miejscu była Janina). Chrzcielnica kamienna jest późnogotycka, ufundowana przez Mikołaja Szydłowieckiego, również udekorowana herbami.
Z przełomu XVI i XVII w. pochodzą interesujące rysunki i napisy na kamiennych ciosach prezbiterium i południowej ściany nawy – przedstawiają budowle świeckie i kościelne, zawierają nazwiska i daty. Najciekawsze to rysunek budowli z chorągiewkami, budowla z wieżami i herbem Odrowąż, dwuwieżowa fasada kościoła, rycerz w zbroi, dom zwieńczony kulą.
Obok kościoła na cmentarzu stoi dzwonnica z XVI w. W murze cmentarnym znajduje się pośród płyt epitafijnych także głowa meduzy z XVII w.
Kościół jest kościołem rzymskokatolickim, znajdującym się w prymacie polskim, metropolii częstochowskiej, diecezji radomskiej, jest częścią dekanatu szydłowieckiego
Przysłowie lokalne: W Szydłowieckiej farze są złote ołtarze...
[edytuj] Linki
- http://www.swzygmunt.pl - Strona młodzieży parafii św. Zygmunta króla w Szydłowcu (strona zamknęła swoją działalność).
- http://domnaskale.2005.pl - Serwis informacyjny gazety „Dom na Skale”
