Kurt Vonnegut
Z Wikipedii
| Zawód | pisarz, publicysta, eseista |
| Data urodzin | 11 listopada 1922 Indianapolis |
| Data śmierci | 11 kwietnia 2007 Nowy Jork |
| Kraj | USA |
| Język w którym tworzył | angielski |
| Okres twórczości | 1950-2007 |
Kurt Vonnegut, jr. (IPA: /ˈvɑ.nə.gət/; ur. 11 listopada 1922 w Indianapolis, USA, zm. 11 kwietnia 2007[1] w Nowym Jorku) – amerykański pisarz i publicysta, kojarzony z literaturą postmodernistyczną i science-fiction.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
Jego rodzicami byli architekt Kurt Vonnegut Sr. i Edith Lieber Vonnegut – obydwoje niemieckiego pochodzenia. Studiował chemię na uczelni w Cornell, jednak szybko został wydalony ze studiów. W 1943 powołano go do wojska i wysłano na front do Europy, gdzie był zwiadowcą w 106. dywizji piechoty. Po pojmaniu w Ardenach został przewieziony do pracy w Dreźnie, gdzie przeżył bombardowanie miasta 13 lutego 1945 roku. Przeżycia z tego okresu zainspirowały go do napisania jednej ze swoich najsłynniejszych powieści – Rzeźni numer pięć.
Ożenił się 1 września 1945 z Jill Krementz, miał z nią syna Marka. Po wojnie studiował antropologię na uniwersytecie w Chicago, jednak jego praca magisterska (Fluctuations Between Good and Evil in Simple Tales) została odrzucona. W czasie studiów pracował jako dziennikarz w Chicago City News Bureau jako reporter kryminalny. W latach 1947 – 1950 pracował w laboratorium General Electric w Schenectady, w dziale public relations. Wtedy to opublikował swoje pierwsze opowiadania. Od 1950 r. pracował wyłącznie jako wolny strzelec.
Od 1965 r. wykładał w Hopefield School, a w latach 1965 - 1971 prowadził warsztaty pisarskie na uniwersytetach Iowa i Harvarda.
Wyznawał poglądy lewicowe, był przeciwny wojnie i łamaniu praw obywatelskich. Sam siebie określał jako humanistę i socjalistę. Członek American Civil Liberties Union.
[edytuj] Pisarstwo
Vonnegut był pisarzem prowokującym. Bezustannie bawił się formą, prowokował czytelnika, wciągał go w literackie pułapki i kpił z niego. Swoje powieści ozdabiał czasem własnoręcznie wykonanymi, prymitywnymi rysunkami, np. słynną "dziurą w zadku" (prostą gwiazdką zbudowaną z czterech przecinających się kresek). Wiele z jego powieści (m.in. Kocia kołyska i Śniadanie mistrzów) składa się z licznych, króciutkich rozdziałów, podobnie jak u Julio Cortázara. Forma i styl Kociej kołyski nawiązuje wręcz do Biblii, a autor opisuje w niej nawet zasady fikcyjnej religii, zwanej bokononizmem.
Istotnym nurtem w twórczości Vonneguta był surrealizm. Powieści jego były pełne dziwacznych postaci, groteskowych, makabrycznych i onirycznych wydarzeń. Pisarz fascynował się science-fiction, co najwyraźniej zaznaczył w powieści Syreny z Tytana i pisarskiej kreacji swojego alter ego – Kilgore'a Trouta.
[edytuj] Bibliografia
[edytuj] Zbiory opowiadań
- Canary In a Cat House (1961)
- Witajcie w małpiarni (Welcome to the Monkey House, 1968)
- Tabakiera z Bagombo (Bagombo Snuff Box, 1999)
- Goodblessyou dr Kevorkian (1999)
[edytuj] Powieści
- Pianola (Player Piano, 1953)
- Syreny z Tytana (The Sirens of Titan, 1959)
- Matka noc (Mother Night, 1962)
- Kocia kołyska (Cat's Cradle, 1963)
- Niech pana Bóg błogosławi, panie Rosewater, czyli Perły przed wieprze (God Bless You, Mr. Rosewater, or Pearls Before Swine, 1965)
- Rzeźnia numer pięć, czyli Krucjata dziecięca, czyli Obowiązkowy taniec ze śmiercią (Slaughterhouse-five, or The Children's Crusade, 1968)
- Śniadanie mistrzów, czyli Żegnaj, czarny poniedziałku (Breakfast of Champions or Goodbye Blue Monday, 1973)
- Slapstick albo Nigdy więcej samotności! (Slapstick; or Lonesome No More, 1976)
- Recydywista (Jailbird, 1979)
- Rysio Snajper (Deadeye Dick, 1982)
- Galapagos (Galápagos, 1985)
- Sinobrody (Bluebeard, 1987)
- Hokus pokus (Hocus Pocus, 1990)
- Trzęsienie czasu (Timequake, 1997)
[edytuj] Zbiory esejów
- Wampetery, foma i granfalony (Wampeters, Foma and Granfalloons (Opinions), 1974)
- Niedziela Palmowa (Palm Sunday, 1981)
- Losy gorsze od śmierci (Fates Worse Than Death, 1991)
- Niech Pana Bóg błogosławi Doktorze Kevorkian (God Bless You, Dr. Kevorkian, 2001)
- Człowiek bez ojczyzny (A Man Without a Country, 2005)
[edytuj] Sztuki
- W dniu urodzin Wandy June (Happy Birthday, Wanda June, 1970)
- Between Time and Timbuktu, or Prometheus Five (1972)
- Make Up Your Mind (1993)
- Miss Temptation (1993)
- L'Histoire du Soldat (1993)
[edytuj] Zobacz też
- literatura amerykańska
- Mark Vonnegut
- Bernard Vonnegut brat pisarza
- bokononizm
[edytuj] Przypisy
- ↑ Smith, Dinitia. Kurt Vonnegut, Novelist Who Caught the Imagination of His Age, Is Dead at 84. W: The New York Times [on-line]. 2007-04-12. [dostęp 2007-04-12].
