León (królestwo)
Z Wikipedii
León to nazwa królestwa chrześcijańskiego, które w latach 913-1033 panowało samodzielnie w centralnej i północno-zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego, a w 1034-1520 było związane unią personalną z Kastylią.
Spis treści |
[edytuj] 540-913 Czasy sprzed królestwa
Miasto León zostało założone przez Siódmy Legion Rzymski i początkowo pełniło funkcje siedziby dowództwa legionu oraz centrum handlu złotem wydobywanym w pobliskich kopalniach Las Médulas. W 540 miasto zostało podbite przez króla ariańskich Wizygotów, Leowigilda, który nie uciskał mieszkającej tam społeczności katolickiej, chociaż najwcześniejsze imiona z listy biskupów Leónu zdają się być raczej legendarne niż prawdziwe. W 717 miasto zostało stracone na rzecz Maurów, jednak nie dane mu było być świadkiem przekształcenia się państwa muzułmańskiego w Emirat Kordoby, ponieważ zostało odbite w 742 przez królestwo Asturii w ramach Rekonkwisty. Było wówczas małym miastem, jednak dobrze obwarowanym za sprawą nowoczesnych murów obronnych stworzonych z ulepszenia poprzednich, rzymskich.
[edytuj] 913-1065 Założenie królestwa i krótkotrwała unia
Królestwo Leónu zostało założone oficjalnie w 913, kiedy chrześcijańscy władcy Asturii przenieśli swoją główną twierdzę wzdłuż północnego wybrzeża półwyspu - z Oviedo do Leónu. Porzucili nieżeglowny i niebezpieczny Atlantyk pełen Wikingów na rzecz płaskich wyżyn centralnej Hiszpanii.
Prawie natychmiast León rozpoczął intensywną ekspansję w kierunku południowym i wschodnim, zabezpieczając świeżo zdobyte tereny licznymi zamkami. Hrabstwo Burgos, jedno z hrabstw ustanowionych na nowych ziemiach, rozpoczęło, za rządów hrabiego Fernánda Gonzáleza, kampanię ekspansji oraz w końcu ogłosiło niepodległość. Hrabia obwołał się królem Kastylii i kontynuował swoje podboje kosztem Leónu zawierając sojusz z Kalifatem Kordoby. Ten stan rzeczy trwał do 966, kiedy Sancho I, królowi Leónu udało się go powstrzymać.
Bezustanna rywalizacja między dwoma królestwami spowodowała ich osłabienie, które mogło zostać łatwo wykorzystane przez innych. Sancho Wielki, król Nawarry (ok. 1000-1035) podbił Kastylię w latach dwudziestych XI wieku, a następnie León podczas krótkiej kampanii roku 1034, zostawiając chwilowo Galicję niepodległą. To potężne królestwo rozpadło się jednak po jego śmierci, a jego syn Ferdynand przejął jedynie hrabstwo Kastylii. Jednak już dwa lata później, w 1037, odbił León i Galicję. Przez prawie trzydzieści lat, do roku 1065, rządził połączonymi królestwami Leónu-Kastylii jako Ferdynand I z Leonu. W tej zubożałej i wyizolowanej kulturze, gdzie wydobywanie soli i kowalstwo było uznawane za przemysł, armie które decydowały o losie królestw liczyły się w zaledwie setki mężczyzn.
Bezpośrednio na południe od Leónu leżał niepojęcie bogaty, wyrafinowany i wszechmocny na kształt Bizancjum, Kalifat Kordoby. Wewnętrzne nieporozumienia i spory podzieliły go w XI wieku na słabe, niepodlegle królestwa taify, tworząc sytuację w której zubożali chrześcijanie wcześniej płacący haracz kalifowi, teraz mogli domagać się zapłat (parias) za przysługi oddawane osobnym frakcjom lub po prostu sami wymuszając opłaty za ochronę. Pomimo, że wpływała na niego maurska kultura terenów wcześniejszego Kalifatu, Ferdynand I zdecydował się brać przykład z hrabstwa Barcelony i królestwa Aragonii i bardzo się wzbogacić biciem złotych monet. Kiedy zmarł w 1065, jego ziemie i parias zostały podzielone wśród trójki jego synów. Po bratobójczej walce, zwyczajnej dla feudalnych sukcesji, wygrał Garcia.
[edytuj] 1066-1230 Czasy Rekonkwisty i ponowny rozpad
Zdobycie Toledo (6 maja 1085) przez Alfonso VI był punktem zwrotnym w rozwijaniu się Leónu-Kastylii oraz pierwszym kamieniem milowym w procesie Rekonkwisty. Chrześcijanie żyjący pod rządami muzułmanów na Al-Andalusie przenieśli się w kierunku północnym, aby zaludnić opustoszałe ziemie przygraniczne, przynosząc ze sobą pozostałości kultury wizygockiej i klasycznej oraz propagując nową ideologię Rekonkwisty jako krucjaty przeciwko Maurom. Współcześni historycy uważają upadek Toledo jako powód ogromnej zmiany stosunków chrześcijan z maurskim południem, zmieniając je z wymuszania corocznego trybutu w ekspansję terytorialną. Alfonso został wciągnięty w lokalne konflikty polityczne Toledo oraz zmuszony do zmierzenia się z nieznanymi mu problemami, jak obstawianie garnizonów pomniejszych twierdz muzułmańskich, które przeszły w jego ręce wraz z miastem, czy mianowaniem biskupa. Rola króla chrześcijańskiego, teraz zarządzającego subtelnymi, miejskimi, muzułmańskimi poddanymi, została więc gruntownie zrewidowana.
Królestwo Leónu-Kastylii zostało ponownie rozdzielone w 1195, kiedy miażdżąca porażka Alfonso VIII osłabiła autorytet Kastylii, jednak ziemie zostały ponownie zjednoczone w 1230 pod Ferdynandem III. Nabrzeżna prowincja Atlantycka oddzieliła się jako niepodległe Królestwo Portugalii. Pomimo, że królowie Kastylii dalej uznawali tytuł króla Leónu jako swój tytuł nadrzędny i używali lwa w swoich sztandarach, historia Leónu po 1230 jest historią królestwa Kastylii. Po zjednoczeniu Hiszpanii w XVI wieku, tytuł króla Leónu zniknął bezpowrotnie.
Dzisiejsza prowincja Leónu została ustanowiona w 1833. Ziemie niegdyś należące do tego królestwa teraz wchodzą w skład autonomicznych społeczności Kastylii-Leónu, Extremadury oraz kraju portugalskiego.
