M3 GMC
Z Wikipedii
| M3 Gun Motor Carriage | |
 |
|
| M3 GMC przed wejściem do Muzeum Wojska Polskiego | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | Stany Zjednoczone |
| Trakcja | półgąsienicowa |
| Typ | samobieżne działo przeciwpancerne |
| Załoga | 5 |
| Historia | |
| Prototyp | 1941 |
| Lata produkcji | 1941 – 1943 |
| Wyprodukowano | 2 202 |
| Dane techniczne | |
| Silnik | 1 silnik spalinowy 6-cylindrowy White 160AX |
| Moc | 147 KM (110 kW) |
| Transmisja | mechaniczna |
| Wymiary | |
| Długość maksymalna | 6,10 m |
| Szerokość | 2,20 m |
| Wysokość | 2,49 m |
| Masa | |
| Masa bojowa | 8 200 kg |
| Opancerzenie | |
| Grubość pancerza | 6 – 12 mm |
| Osiągi | |
| Prędkości maksymalne | |
| Na drodze | 72 km/h |
| Zdolność pokonywania przeszkód | |
| Zasięg | 320 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| Artyleryjskie | 1 armata polowa M1897A4 kal. 75 mm |
| Użytkownicy | |
| Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Polska | |
M3 GMC (Gun Motor Carriage) - samobieżne działo przeciwpancerne konstrukcji amerykańskiej z okresu II wojny światowej.
[edytuj] Historia
Latem 1940 roku Stany Zjednoczone, pod wpływem wydarzeń wojennych w Europie, rozpoczęły poważną rozbudowę sił zbrojnych. Utworzono samodzielne Wojska Pancerne. Prowadzono studia nad problemem obrony przeciwpancernej. W ich wyniku 3 grudnia 1940 roku, powołano do życia bataliony niszczycieli czołgów. Rozpoczęto prace nad odpowiednim uzbrojeniem tych oddziałów. Ich efektem były wprowadzone do uzbrojenia i produkcji działa: M3 GMC i M6 z armatą kal. 37 mm, na 4x4 podwoziu Dodge.
Nowe działo, początkowo noszące oznaczenie T-12, stanowiło połączenie nowego amerykańskiego półgąsienicowego transportera opancerzonego Halftrack, konstrukcji firmy White i odpowiednio zaadaptowanej armaty polowej M1897A4 kal. 75 mm. Była to sławna francuska armata z okresu I wojny światowej, produkowana na licencji w USA.
M3 GMC wszedł na wyposażenie wojska 31 października 1941 roku. Początkowo osłonę działa stanowiła tylko oryginalna tarcza działa ale w późniejszych modelach dodano większą tarczę, lepiej chroniącą załogę pojazdu. Ogółem w latach 1941-1943 wyprodukowano 2202 egzemplarze działa.
[edytuj] Służba
M3 GMC zostały, po raz pierwszy, użyte bojowo przez armię amerykańską na Filipinach w grudniu 1941. Walczyły tam trzy bataliony, sformowane w trybie alarmowym, uzbrojone w pierwsze 50 wyprodukowanych dział.
Były także podstawowymi niszczycielami czołgów armii amerykańskiej w czasie operacji Torch. W walkach w Afryce Północnej były używane w wielu rolach, wykorzystywane były w praktycznie każdej możliwej funkcji, nie spełniając przy tym żadnej z nich w dobry sposób. W wielu przypadkach używano je we wręcz samobójczych atakach, jako bezpośrednie wsparcie atakującej piechoty co dla załóg tych minimalnie opancerzonych pojazdów kończyło się zazwyczaj tragicznie. Istniejąca doktryna użycia niszczycieli czołgów przewidywała ich defensywne użycie, jako ruchoma rezerwa w razie ataku lub kontrataku nieprzyjaciela ale często używano ich w innych rolach do których nie były przystosowane co doprowadziło do bardzo wysokich strat, jak na przykład w bitwach pod Sidi bou Zid czy przełęczy Kasserine.
Uzbrojony w M3 601. Batalion Niszczycieli Czołgów wziął udział w bitwie pod El Guettar kiedy niemiecka 10. Dywizja Pancerna zaatakowała pozycje bronione prze amerykańską 1. Dywizję Piechoty, w trakcie walk batalion stracił 21 pojazdów M3 GMC niszcząc przy tym ponad 30 niemieckich czołgów.
Kilka jednostek niszczycieli czołgów z M3 wzięło udział w operacji Husky ale w tym czasie były one już zastępowane przez znacznie lepszą konstrukcję M10 Wolverine.
W przeciwieństwie do raczej złych doświadczeń w afrykańskim i europejskim teatrze działań, M3 cieszyły się znakomitą opinią w czasie walk na Pacyfiku gdzie w rękach Marines używane były zazwyczaj w roli "niszczycieli bunkrów".
Po wycofaniu z oddziałów amerykańskich, sprzęt ten był przekazywany oddziałom brytyjskim. Działa, pod oznaczeniem "75 mm SP Autocar", wprowadzono w roku 1943 do etatowego wyposażenia rozpoznawczych pułków samochodów pancernych.
Został on przekazany armii radzieckiej w ramach Lend-Lease Act.
We wrześniu 1944 8 dział otrzymał polski Pułk Ułanów Karpackich, który pierwszy raz użył ich bojowo, w marcu 1945 roku, w walkach nad rzeką Senio. Potem działa przejął 12 Pułk Ułanów Podolskich. Działa M3 GMC znajdowały się także w uzbrojeniu innych oddziałów polskich - 7 szwadronu rozpoznawczego, stacjonującego w Qasassin w Egipcie, a także (podobno) w oddziałach 4 Dywizji Piechoty formowanej od 1945 roku w Wielkiej Brytanii.
[edytuj] Zobacz też
| Amerykańskie pojazdy wojskowe z okresu II wojny światowej | |
|---|---|
| Czołgi | |
| M2 • M3/M5 Stuart • M3 Lee • M4 Sherman • M22 Locust • M24 Chaffee • M26 Pershing • T14/T15 | |
| Działa samobieżne | |
| M3 GMC • M7 Priest • M8 Scott • M12 GMC • M13 MGMC • M14 MGMC • M15 MGMC • M16 MGMC • M17 MGMC• M19 GMC • M37 HMC • M40 GMC • M41 GMC | |
| Niszczyciele czołgów | Samochody pancerne |
| M10 Wolverine • M18 Hellcat • M36 Jackson | M8 Greyhound • M3 Scout Car • M20 • T17 Deerhound / Staghound • T18 Boarhound |
| Transportery opancerzone | Pojazdy kołowe |
| Halftrack • M39 • LVT • T16 | Willys Jeep • CCKW • DUKW |
| Prototypy i pojazdy ekperymentalne | |
| M38 Armored Car • M6 Heavy Tank • T14 Heavy Tank • T-28/T-95 GMC • T92/T93 | |
