Menander

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Menander (gr. Μένανδρος Menandros, 342-291 p.n.e.) – starożytny poeta grecki, główny przedstawiciel komedii nowej i komedii charakterów. Był uczniem Teofrasta oraz przyjacielem Epikura.

Napisał ok. 100 sztuk znanych z odkrytych fragmentów np. Sąd rozjemczy, Heros. Wywarł wpływ, za pośrednictwem Plauta i Terencjusza, na ukształtowanie się nowożytnej komedii obyczajowej.

W 1905 oraz 1957 odkryto w Egipcie część dzieł Menandra. Dość dużą sensację wywołał także fakt odkrycia w Bibliotece Watykańskiej w grudniu 2003 r. około czterechset linijek Menandra, z czego połowa pochodzi z nieznanej sztuki^[1].

Od niego pochodzą spopularyzowane w łacińskiej wersji słowa: errare humanum est (błądzić jest rzeczą ludzką) i homo sum, humanum nihil a me alienum puto (jestem człowiekiem i nic, co ludzkie nie jest mi obce).

Sztuki Menandra, które są najbardziej kompletne:

Kobieta z Samos (czasem zwana Samijką; Σαμία ἢ Κηδεία Samia e Kedeia) - tekst dość dobrze zachowany; być może najwcześniejsza sztuka Menandra

Odludek albo Mizantrop (Δύσκολος ἢ Μισάνθρωπος Dyskolos e Misanthropos) - jedyna sztuka zachowana w całości; zajęła I miejsce na Lenajach w 317 p.n.e.

Tarcza (Ἀσπίς Aspis) - początek dobrze zachowany, IV i V akt fragmentarycznie

Sąd polubowny (Sąd rozjemczy; Ἐπιτρέποντες Epitrepontes) - dość dobrze zachowany, tekst urywa się przy samym końcu; prawdopodobnie jedna z późniejszych komedii Menandra

Wymienione wyżej cztery pozycje zostały przetłumaczone na język polski przez Jerzego Łanowskiego w serii Biblioteki Narodowej (Ossolineum; BN II 203, 1982), acz dostępne jest także wcześniejsze tłumaczenie Sądu..., dokonane przez Jerzego Manteuffela w tej samej serii (BN II 67, 1951).

W Biblii św. Paweł cytuje zdanie z tekstu Menandera: "Wskutek złych rozmów psują się dobre obyczaje." (1Kor 15,33)