Mesjasz (oratorium)
Z Wikipedii
Mesjasz (HWV 56, 1741) – oratorium skomponowane w 1741 roku przez Georga Friedricha Händla.
Dzieło to przyniosło kompozytorowi światową sławę i niezmiennie w każdej epoce przyjmowane jest z zachwytem. Stawiane jest na równi z Pasją według św. Mateusza J.S. Bacha.
Mesjasz powstał w zaledwie dwa tygodnie, między 29 VIII a 14 IX 1741 roku, w czasie szczególnym dla kompozytora, kiedy to narosłe wokół niego intrygi doprowadziły do załamania jego kariery. Postanawiając opuścić na zawsze Anglię (w której dziś uważany jest za największego kompozytora), przyjął zaproszenie do Irlandii, na koncerty w Dublinie. Dla Irlandczyków, w podziękowaniu za ofiarowaną gościnę, skomponował to monumentalne dzieło. Premiera odbyła się w Dublinie 13 kwietnia 1742 roku.
Już podczas próby generalnej krytycy zgodnie pisali, że jest to najdoskonalsza kompozycja wszech czasów. Ale sukces dubliński nie został powtórzony w Londynie. Wystawiane było pod zmienionym tytułem, jako A sacred oratorio, w prasie ukazało się zaledwie kilka wzmianek. Trudno dziś jednoznacznie osądzić, co leżało u podstaw początkowego niepowodzenia dzieła, być może dawne intrygi wokół Händla, może powody religijne (historia złożona z cytatów z Pisma Świętego wystawiana przez zespół teatralny, jak określano śpiewaków Händla) czy antagonizmy między Anglikami a Irlandczykami. Dopiero po roku 1750 Mesjasz został również z aplauzem przyjęty w Anglii.
Tekst oratorium, zamknięty w 52 ogniwa, jest zaczerpnięty z wersetów Pisma Świętego (głównie ksiąg prorockich Starego Testamentu, ale również z Nowego Testamentu). Ich wyboru i zestawienia dokonał Karol Jennes.
Dzieło podzielone jest na trzy części:
- pierwsza jest zapowiedzią przyjścia Mesjasza
- druga opowiada o jego życiu, śmierci i zmartwychwstaniu
- trzecia mówi o misji zbawienia ludzkości.
Wykonanie kompozycji, trudnej technicznie, wiązało się każdorazowo z kłopotami związanymi z doborem odpowiednich wykonawców. Dlatego niektóre fragmenty, w zależności od możliwości, były wielokrotnie przekomponywane przez samego Händla, a później przez innych kompozytorów. W związku z tym powstało kilka wersji Mesjasza. Wśród nich opracowanie Wolfganga Amadeusza Mozarta oraz najczęściej dziś grane- Fryderyka Chrysandra, biografa i znawcy muzyki Haendla. W Niemczech, gdzie odkryto źródłową partyturę Mesjasza podejmowane były próby realizowania dzieła maksymalnie zbieżnego z oryginałem. Najbardziej znana wersja to Foundling Hospital (przygotowana dla cyklu koncertów charytatywnych mający wspomóc The London Foundling Hospital) z 1754 roku.
Najbardziej znanym fragmentem Mesjasza jest Alleluja. Podczas jego wykonania obecny na koncercie król wstał z miejsca, a wraz z nim cała publiczność. Na pamiątkę tego zdarzenia tradycja ta zachowana jest w Wielkiej Brytanii również obecnie i kontynuowana w niektórych krajach europejskich (m. in. w Polsce).
