Michel Foucault
Z Wikipedii
Paul Michel Foucault (ur. 15 października 1926 w Poitiers we Francji, zm. 26 czerwca 1984 w Paryżu), historyk, ale przede wszystkim jeden z najwybitniejszych filozofów francuskich XX w., przedstawiciel poststrukturalizmu.
Foucault pochodził z rodziny lekarzy. Absolwent Liceum Henri IV, następnie zaś renomowanej École Normale Supérieure (dyplom z filozofii, psychologii oraz psychopatologii). W 1950 r. wstąpił do Francuskiej Partii Komunistycznej i był jej członkiem przez 3 lata.W latach 1955-1960 przebywał poza Francją jako wykładowca literatury i języka francuskiego kolejno w Uppsali, Warszawie i Hamburgu. W latach 1958-1959 dyrektor Centrum Francuskiego na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1966-1968 był profesorem filozofii w Tunisie. Od roku 1970 objął utworzoną dla niego Katedrę Systemów Myślenia w Collège de France. W 1971 r. powołał nieformalną organizację zajmującą się obserwacją warunków w więzieniach. W 1982 r. przyjechał do Polski z konwojem Lekarzy Świata wyrażając swoje poparcie dla ruchu społecznego Solidarność. Umarł w 1984 r. jako jedna z pierwszych ofiar AIDS we Francji.
Michel Foucault podjął refleksję krytyczną nad tradycją filozoficzną związaną z racjonalizmem i empiryzmem. Szczególne znaczenie w filozoficznych dociekaniach Michela Foucault zajmowały archeologia wiedzy i genealogia władzy. W dziedzinie archeologii wiedzy podjął próbę analizy dyskursów. Natomiast w ramach genealogii władzy zajmował się wpływem dyskursu na kształtowanie zjawisk społecznych.
Posługiwał się metodą analizy warunków historycznych w jakich rozwijają się: wiedza, sposoby sprawowania władzy i egzekwowania przymusu. Rozpatrywał sposoby wykluczania i represjonowania pewnych grup, takich jak przestępcy, chorzy umysłowo, trędowaci, zadżumieni, żołnierze, dzieci. Jego prace nie dają się łatwo zakwalifikować mimo związków z filozofią Fryderyka Nietzschego, fenomenologią i marksizmem. Michel Foucault zastosował własną metodę badań, opartą na studium dyskursu. Jest autorem neologizmu "biopolityka" (1971) odnoszącego się do formy sprawowania władzy nad grupami społecznymi i sposobem życia jednostek.
Publikacje i wykłady Michela Foucaulta, począwszy od lat 60. uzyskały szeroki rozgłos z powodu nowatorskich, śmiałych i kontrowersyjnych poglądów autora.
Krytyka poglądów Foucaulta:
- Niechęć do budowania systemu sprawia, że teoria jest wieloznaczna i niezrozumiała (zarzut Jerzego Szackiego);
- Brak refleksji nad uprawomocnieniem teorii;
- Krytyka podmiotu dokonana przez Foucaulta pozbawia teorię mocy emancypacyjnej, gdyż brakuje instancji, która mogłaby podlegać emancypacji (zarzut Jürgena Habermasa)
[edytuj] Najważniejsze dzieła:
- Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu (1954);
- Narodziny kliniki (1963);
- Słowa i rzeczy (1966);
- Archeologia wiedzy (1969);
- Porządek dyskursu (1971);
- Nadzorować i karać. Narodziny więzienia (1975)
- Historia seksualności tomy 1-3 (1976-1984)
[edytuj] Linki zewnętrzne
Strony ogólne, uaktualniane regularnie:
Inne strony:
- Michel Foucault Stanford Encyclopedia of Philosophy
- Foucault article by Mark Poster from the Johns Hopkins Guide to Literary Theory and Criticism
- Retrospective article written by Michel Foucault
- Good place to start - Review of a Foucault biography, written by noted scholar and Foucauldian David Halperin
- University of Minnesota – Dept. of Communications Studies – Detailed summary of the book “Politics, Philosophy, Culture - Interviews and other writings 1977-1984”, chapter by chapter.
Bibliografie:
Strony z innymi linkami o filozofie:
- Links from Foucault Resources
- Foucault, Michel category at dmoz.org
Różne:
- Foucault Studies - an electronic, refereed, international journal
- Foucault's Paris - Walking tour of Paris
- Dossiers - Thematic micro-sites
- "What are the Iranians Dreaming About?" - an excerpt from Foucault and the Iranian Revolution
Po polsku:
- Wielcy i niezapomniani: Michel Foucault
- Miejsce władzy w filozofii Foucaulta- wykład Karoliny Starego z Uniwersytetu Gdańskiego
- Czy można mówić bez użycia przemocy? Lech M. Nijakowski
- Teoria kultury Michela Foucaulta, praca dr Jacka Kochanowskiego z Uniwersytetu Warszawskiego
