Mikołaj Gogol
Z Wikipedii
Mikołaj Gogol (ros. Николай Васильевич Гоголь) ur. 31 marca (inne źródła mówią o 1 kwietnia) 1809 - zm. 4 marca 1852 - rosyjski dramaturg i powieściopisarz.
[edytuj] Życiorys
Urodził się w Soroczyńcach Wielkich na Ukrainie w rodzinie ziemiańskiej. Kształcił się w Połtawie, następnie w Nieżynie. W roku 1828 zamieszkał w Petersburgu, gdzie w latach 1829-1831 pracował jako urzędnik, próbował też swych sił jako aktor. W 1831 roku poznał Aleksandra Puszkina, który wspierał jego działalność pisarską i został jego przyjacielem. W roku 1834 Gogol zaczął wykładać historię na uniwersytecie w Petersburgu. W latach 1836-1841 przebywał za granicą, m.in. w Paryżu oraz w Rzymie, w tym okresie powstało jego główne dzieło - powieść Martwe dusze. Ukazały się one drukiem w maju 1842 roku - była to w zamierzeniach autora jedynie pierwsza część ogromnej epopei o Rosji, pomyślanej na wzór "Boskiej komedii" Dantego. Pomysł ten nigdy nie został zrealizowany. Ostateczny kształt otrzymał tylko tom pierwszy - gogolowskie "piekło". Z mistrzowskim kunsztem i demaskatorską pasją rysuje tam odpychający wizerunek rosyjskiego społeczeństwa i rosyjskiego ustroju - świat upośledzonych moralnie, bezdusznych ludzkich manekinów, Rosję ludzi martwych. "Martwe dusze" wywołały ogromne poruszenie. Mnożyły się ataki i napaści na Gogola, ciężkie oskarżenia o szkalowanie , a nawet zdradę własnego narodu.
Rozterka, a potem i depresja duchowa, wzrost religijności i potęgujące się poczucie winy wobec własnego narodu, zachwiały równowagę psychiczną pisarza i skłoniły go do gwałtownej rewizji własnego dorobku.
Nowe poglądy usiłował wyrazić w drugim tomie "Martwych dusz", jednak zauważył, że w ten sposób popada w konflikt z prawdą życiową i artystyczną. Trzykrotnie - w 1843, 1845 i 1852 roku - palił napisane już rozdziały. Zachowały się jedynie ich niewielkie fragmenty.
"Martwe dusze" były ostatnim jego wielkim dziełem. Napisał je mając zaledwie 32 lata.
Najbardziej znanymi dziełami Gogola - obok Martwych dusz - są komedie obyczajowe Ożenek (1835) i Rewizor (1836) oraz opowiadania Nos! (1836) i Szynel (znany też jako Płaszcz, 1842). Większość jego utworów ma charakter ostrej satyry społecznej.
[edytuj] Twórczość
- Wieczory na futorze niedaleko Dikańki - opowiadania (1831–32, wyd. pol. 1865)
- Mirgorod (1835)
- Newski Prospekt (1835, wyd. pol. fragmentów 1871)
- Pamiętnik wariata (1835, wyd. pol. 1843)
- Portret (1835, wyd. pol. 1857)
- Ożenek - sztuka (1835, wyst. pol. 1911)
- Nos - nowela (1836, wyd. pol. 1861)
- Rewizor - sztuka (1836, redakcja ostateczna 1842, wyd. pol. 1846)
- Szynel - nowela (1842, wyd. pol. 1844)
- Taras Bulba - nowela (1842, wyd. pol. 2002)
- Martwe dusze - powieść (t. 1 1842, wyd. pol. 1876)
- Wybrane fragmenty z korespondencji z przyjaciółmi (1847, wyd. pol. Pisma wybrane w czterech tomach 1956–57)
- Spowiedź autorska (1847, wyd. 1855)
