Napar
Z Wikipedii
Napar, herbatka ziołowa – forma sporządzania ziołowego leku lub kosmetyku w postaci roztworu, do którego składniki czynne z surowca zielarskiego są ekstrahowane wodą gorącą, ale nie gotującą się. Napary stosuje się do użycia wewnętrznego (spożycia) lub zewnętrznego (do kompresów, przemywania powierzchni ciała).
Napar jest formą pośrednią pomiędzy wyciągiem zimnym, w którym surowiec zielarski jest przez pewien czas przetrzymywany w wodzie o temperaturze pokojowej, a odwarem, w którym surowiec jest gotowany. Napar sporządza się poprzez zalanie materiału zielarskiego wodą o określonej podwyższonej temperaturze, i przetrzymywanie tej mieszaniny w naczyniu pod przykryciem przez określony czas. Następnie mieszaninę się cedzi, a uzyskany klarowny roztwór pozostawia do przestygnięcia. Cechą charakterystyczną naparu jest sporządzanie go bezpośrednio przed spożyciem, a przyjąć go należy po przestygnięciu, ale jeszcze gdy jest ciepły. Napar należy więc do grupy leków sporządzanych doraźnie.
Parametry sporządzania naparu są uzależnione od surowca, a najważniejszym z parametrów jest odpowiednia temperatura, która nie może być ani za niska, ani za wysoka. Zazwyczaj stosuje się wodę o temperaturze pomiędzy 60 a 100 °C. Istotne jest jednak, aby w żadnym przypadku nie zalewać surowca wrzątkiem. Dla niektórych naparów dopuszczalna lub nawet zalecana jest najwyższa możliwa tu temperatura wody, której efektem jest tzw. biała woda, czyli woda wypełniająca się drobinami gazu, co powoduje specyficzny efekt zmętnienia – jest to faza tuż przed gotowaniem się wody, które objawia się wyraźnym bulgotaniem wrzątku. W przypadku całkowitego zagotowania się wody, należy odczekać chwilę, aż przestanie ona bulgotać i dopiero wtedy można sporządzać nią napar.
Problem w pełni gotującej się wody jest tak ważny w przypadku naparów, gdyż jednym z głównych celów sporządzania tej właśnie formy leku jest ekstrakcja z surowca olejków eterycznych, które w przypadku pełnego wrzątku ulotniłyby się w dużym stopniu do atmosfery w momencie zalewania surowca, zamiast pozostać w roztworze. Oczywiście zagotowanie mieszaniny tego typu surowców z wodą spowodowałoby praktycznie całkowite unicestwienie tego typu leku. Inną przyczyną niestosowania tutaj wrzątku i gotowania jest zapobiegnięcie przedostania się do roztworu innych niepożądanych substancji z surowca, jak np. garbników lub tłuszczów.
Zazwyczaj napary stosuje się z suszu ziołowego w ilości jednej łyżki stołowej na szklankę wody, lub trzykrotnie większej ilości surowca świeżego – zielonego (z powodu dużej ilości znajdującej się już w nim wody). Czas naciągania się naparu zawiera się w przedziale od 3 do 15 minut, co oznacza, że w szczególnych przypadkach wskazane może być odcedzenie jeszcze dość gorącej cieczy.
