Naturalizm (literatura)
Z Wikipedii
Naturalizm to prąd literacki, który powstał we Francji w XIX wieku i rozprzestrzenił się na inne kraje Europy, pojawił się także w Stanach Zjednoczonych. Jest on ściśle powiązany z realizmem, nie należy jednak stosować tych pojęć zamiennie. Naturalizm można bowiem uznać za radykalny przejaw realizmu.
Za prekursorów prądu uważa się Gustawa Flauberta, braci Julesa i Edmonda Goncourtów. Jednak najważniejszym propagatorem i teoretykiem naturalizmu był bez wątpienia Emil Zola. Program kierunku zawarł on w przedmowie do powieści Teresa Raquin (1867) oraz w studium Powieść eksperymentalna (1880), a metodę naturalistyczną zastosował w swoim 21-tomowym dziele Rougon-Macquartowie. Historia naturalna i społeczna rodziny za Drugiego Cesarstwa (1869-1893).
Spis treści |
[edytuj] Naturalistyczna koncepcja życia
W zasadach, rządzących życiem człowieka, naturaliści dostrzegali prawa natury, a w jego zachowaniach - podobieństwo do zwierząt. W swych utworach pokazywali jednostki ludzkie, kierujące się instynktami, odarte z jakichkolwiek wyższych pobudek. Zafascynowani byli darwinizmem oraz koncepcją walki o byt. Uważali oni człowieka za istotę w pełni zdeterminowaną nie tylko przez naturę, lecz także przez społeczeństwo, pochodzenie oraz warunki ekonomiczne.
[edytuj] Cechy literatury naturalistycznej
Głównym celem literatury według naturalistów było poznanie człowieka i otaczającego go świata. Ich dzieła nosiły więc znamiona dokumentalizmu, były iście fotograficznym opisem rzeczywistości. Fabuła przestała zatem być główną cechą utworu literackiego. Ważniejszy od samych wydarzeń stał się stosunek bohatera do nich.
Do literatury wprowadzeni zostali nowi bohaterowie - ludzie pochodzący z najniższych warstw społecznych (miejskiej biedoty, chłopstwa), a nawet z marginesu. Tematem utworów stały się zaś sprawy związane z ich codzienną egzystencją. Akcentowano również niesprawiedliwość społeczną i powszechny wyzysk. Głównym przedstawicielem polskiego naturalizmu był Stefan Żeromski.
Naturaliści stworzyli także nowatorski sposób ekspresji. Często stosowali bardzo brutalne obrazowanie oraz elementy turpizmu. Wprowadzili autentyzm językowy do wypowiedzi bohaterów (gwarę, drastyczne słownictwo).
[edytuj] Naturalizm w Polsce
Naturalizm w Polsce był związany z tygodnikiem "Wędrowiec", publikującymi i stale związnymi z nim twórcami (np. Adolf Dygasiński). Inni przedstawiciele naturalizmu w Polsce:
- Antoni Sygietyński
- Gabriela Zapolska
- Ignacy Dąbrowski
- Zygmunt Niedźwiecki
- Jan August Kisielewski
- Włodzimierz Perzyński
W pewnym stopniu naturalizmem byli inspirowani: Władysław Reymont, Władysław Orkan, Stefan Żeromski i Wacław Sieroszewski.
