Obrona twierdzy brzeskiej (1939)
Z Wikipedii
Obrona twierdzy brzeskiej - jeden z bojów kampanii wrześniowej.
2 września 1939 roku twierdza brzeska została pierwszy raz zbombardowana przez Luftwaffe. W twierdzy znajdowały się wówczas bataliony marszowe 35 i 82 Pułku Piechoty, oraz inne jednostki wojskowe, a także mobilizowani rezerwiści, którzy stawiali się doń z kartą mobilizacyjną.
11 września komendantem twierdzy i dowódcą jej obrony został mianowany generał Konstanty Plisowski, który z dostępnych mu ludzi (ok. 2-2,5 tysiąca żołnierzy) sformował 4 bataliony - 3 piechoty i jeden inżynieryjny. Obrońcy twierdzy dysponowali pewną liczbą dział, dwoma pociągami pancernymi (53 i 55) oraz 15 przestarzałymi czołgami FT-17. Obrońcy nie dysponowali natomiast bronią przeciwpancerną.
13 września z twierdzy ewakuowano przebywające tam rodziny części obrońców, teren zaminowano, przygotowano okopy, a przy bramach ustawiono czołgi.
Do Brześcia zmierzał XIX Korpus Pancerny generała Heinza Guderiana. Celem działań niemieckich było zajęcie miasta i twierdzy tak, aby nie dopuścić do połączenia się obecnych tam wojsk polskich z SGO Narew. Siły niemieckie przewyższały polskie odpowiednio: w piechocie: 2 razy, w czołgach 4 razy, w artylerii 6 razy.
14 września 77 czołgów z 10 Dywizji Pancernej próbowało wziąć twierdzę z marszu, ale przy okupieniu się ciężkimi stratami, obrońcy atak odparli. Niemcy zmienili zatem strategię - postawili na przygotowanie nowego szturmu poprzez bombardowania z powietrza i ostrzał artyleryjski. 16 września 10 Dywizja Pancerna oraz 20 Dywizja Zmotoryzowana przystąpiły do nowego szturmu, lecz i on został odparty. W tym szturmie śmierć poniósł między innymi adiutant Guderiana, a ranny został Plisowski. W nocy z 16 na 17 września Plisowski wydał rozkaz opuszczenia twierdzy w celu ewakuacji do Terespola. Odwrót osłaniały części 83 Pułku Piechoty z kapitanem Radziszewskim na czele. Wkrótce potem Niemcy zajęli twierdzę.
Tymczasem pod twierdzę podeszła już Armia Czerwona, która przy takim obrocie sprawy rozpoczęła pogoń za uchodzącym zgrupowaniem Plisowskiego. Oddział ten brał jeszcze udział w walkach. Sam Plisowski pełnił później inne funkcje dowódcze i dopiero 28 września dostał się do niewoli.
Zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami, twierdza leżała w strefie interesów radzieckich i 22 września Wehrmacht przekazał kontrolę nad twierdzą Armii Czerwonej.
Warto odnotować, że przy nagłaśnianiu obrony twierdzy w 1941 roku, temat obrony przez Polaków w 1939 roku długo pozostawał nieznany.
[edytuj] Źródła
Artykuł ten został napisany przy wykorzystaniu odnośnego artykułu w anglojęzycznej Wikipedii oraz artykułu poświęconego twierdzy brzeskiej w rosyjskojęzycznej Wikipedii.
