Obrzęd religijny
Z Wikipedii
Obrzęd religijny - system czynności pozwalających, wedle danej wiary, uzyskać zamierzony przez wyznawców cel. Często zawiera w sobie elementy magii.
Spis treści |
[edytuj] Rodzaje obrzędów
Obrzędy religijne dają się zazwyczaj dzielić na kilka rodzajów:
- Dzienkczynne
- Błagalne
- Spajające - obrzędy polegające na zacieśnieniu więzów między religią a wyznawcom.
[edytuj] Obrzędy w małych religiach
[edytuj] Teoria obrzędów
Obrzędy w małych społeczeństwach trudno usystematyzować i sprecyzować, przede wszystkim z powodu wielości samych społeczeństw. Obrzędy bowiem, zależą od szeregu czynników, które dla rozjaśnienia sprawy można nazwać warstwami:
- Lokalna teologia (względnie pneumologia) - czynnik 1 warstwy - najbardziej widoczny
- Lokalna etyka i ustrój - czynnik 2 warstwy - nie zawsze widoczny na pierwszy rzut oka
- Lokalne warunki - czynnik 3 warstwy - źródło.
A zatem poczynając od źródła: warunki w plemieniu (liczba osób, miejsce bytowania, klimat, dostępność pożywienia i wiele, wiele innych) kształtują a potem wręcz narzucają odpowiednią etykę, która systematyzuje, reguluje i stabilizuje życie społeczne, co przekłada się zaś na subiektywne pojmowanie świata (etyka bowiem, stanowi dla znającego pojęcie, ale nie będącego biegłym w socjologii czy antropologii artefakt JEGO własnej tradycji - działa to na zasadzie "Co zastałem to pielęgnuję uważając za prawidłowe i normalne") implikujące daną teologię, która z kolei implikuje określone obrzędy.
[edytuj] Praktyka
Na poparcie powyższych tez, można przyjrzeć się bliżej plemionom indian z północno zachodniego wybrzeża.
Lud Salish jest jedynym ludem, w którym "ustrój" możemy nazwać demokracją (z udziałem "prezydenta", którym jest tu wódz), co wiąże się z wartością i poszanowaniem drugiego człowieka. Jeśli wziąć pod uwagę, że lud ten jest dość spory, to źródłem wszystkich praw będzie właśnie liczba osób, co implikuje umiarkowany szacunek (czynnik drugiej warstwy - etyczny), by grupa była zgrana i trwała. Pneumologia również jest podporządkowana owym wymogom. Ważną rolę (jak w każdej społeczności wybrzeża) odgrywają w życiu religijnym maski rytualne - tutaj jedynym ich rodzajem jest swaixwe. Tutaj wierzy się, że każdy z wodzów ma swojego dobrego ducha-opiekuna, a on sam dostaje prawo do noszenia maski od istot nadprzyrodzonych. Maska jest więc tutaj czymś bardzo drogim tutejszym osadnikom, maska manifestuje wyjątkowość danej chwili, podsyca demokrację a jednocześnie rolę wodza. Wiąże się z tym więc fakt rytuału tu panującego. Jako, że maska jest wyjątkowa, zakładają ją też tancerze z okazji urodzenia dziecka, nadania imienia czy też zaślubin, a sam fakt jej założenia jest powodem szacunku nie tylko dla tego kto ją nosił, ale też dla tego, dla którego tańczył - oczywiście z powodów czysto religijnych.
Drugim ludem wartym omówienia, by pokazać zależności między warunkami, ustrojem, etyką i w końcu ich manifestem czyli rytuałami, jest lud Kwakiutlów. Ich cechą jest to, że mają spore osiągnięcia na polu sztuki (źródło), czym bardzo, ale to bardzo się szczycą, co powoduje w nich dumę i brak szacunku dla zdobyczy innych ludów, a dla obcującego z tym ludem jest dowodem ich arogancji (etyka). To sprawia, że są grupą dość zamkniętą i niechętnie odwiedzaną, co zacieśnia ich więzy i manifestuje się w rytuałach. Chociażby takim: członkowie plemienia odtwarzali jakąś pomyślną akcję z przeszłości, wiążącą się z sukcesem, po czym wchodził duch porywający nowicjusza i obdarzał go szczególną siłą. Potem ten chwalił się członkom zgromadzenia, jakich doznał łask. Podnosiło to zarówno jego rangę jak i rosnącej w siłę wsi - podnosiła się tym samym pycha ludzi.
Innym przykładem może być plemię Bella Coola, żyjące z powodu swej historii (źródło) jako bardzo zwarta grupa. Jest to przyczyną solidarności i harmonii występujących w tej grupie. Sprawia też dążenie do jedności. Rytuały religijne więc są - paradoksalnie - podobne do tych u Kwakiutli, ale stworzone naturalnie w innym celu. Tam miały one za zadanie pokazać szczególność owego plemienia, a tutaj zacieśnić więzy - co z pewnością się udaje.[1]
[edytuj] Obrzędy w wielkich religiach
Im większa religia tym mniej obrzędów, bardziej liczy się tutaj wiara niż czyn rytualny, uprawiany bez zastanowienia się, jak np. modlitwa mówiona z pamięci, bez zastanowienia się nad słowami - która jest krytykowana chociażby przez duchownych katolickich[2]. Obrzędom podlegają głównie rewolucje, duże zmiany w życiu, jak ślub, narodziny (żydowskie obrzezanie), czy śmierć (zwyczaj chowania zmarłych). Wyróżniającym się obrzędem - który można zaliczyć do kategorii spajających - jest msza święta, która dla wyznawców tej religii jest połączeniem się, zjednaniem (czyli komunią) z Chrystusem. Innym rodzajem obrzędu, który można w zależności od celu w danej chwili zaliczyć albo do błagalnego albo do dzienkczynnego rodzaju, jest multireligijna modlitwa
[edytuj] Przypisy
- ↑ Informacje na temat zwyczajów plemion zaczerpnięte z :http://wigwam02.republika.pl/Wigwam26/pliki/potlacz3.html
- ↑ ks. Remigiusz Recław, Dobry Magazyn nr 4, 2005 - Żywa modlitwa, ostatni akapit
