Paweł Cyms
Z Wikipedii
Paweł Cyms (ur. 2 marca[1] 1894 w Pawłowie - zm. 13 listopada 1949 w Bystrej) - polski działacz niepodległościowy w okresie międzywojennym, wojskowy, uczestnik powstania wielkopolskiego i III powstania śląskiego.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
[edytuj] Wczesne lata
Cyms pochodził z rodziny nauczycielskiej, jego ojcem był Leon, a matką - Paulina z Komorowskich. Był uczniem gimnazjum z Gnieźnie, gdzie w 1914 roku zdał maturę. Następnie uczęszczał do seminarium duchownego w Poznaniu. Jego edukację przerwała niemiecka służba wojskowa, którą rozpoczął w 1915 roku - został powołany w wyniku zapotrzebowania spowodowanego przez I wojnę światową. Jako żołnierz niemiecki brał udział w walkach na froncie wschodnim i zachodnim. W tym czasie dosłużył się stopnia podporucznika, kończąc w 1917 szkołę oficerską w Blederitz (niedaleko Magdeburga).
[edytuj] Służba w wojsku polskim
Po powrocie do Wielkopolski, po zakończeniu wojny, Cyms wszedł w skład Polskiej Organizacji Wojskowej zaboru pruskiego, a konkretnie jej oddziału działającego w Gnieźnie. Gdy wybuchło powstanie wielkopolskie, był jednym z dowodzących wyzwalaniem tego miasta. Potem oddziały pod jego komendą zajęły Trzemeszno, Mogilno i Strzelno oraz Kruszwicę. Następnie brał udział w zdobywaniu Inowrocławia, będąc dowódcą tej akcji. Cyms był głównym autorem działań powstańczych, dzięki którym zdobyto tereny zachodnich Kujaw.
Dzięki jego staraniom w Inowrocławiu powstały dwa bataliony piechoty, które później przekształciły się w 1 i2 pułk grenadierów kujawskich. Zostały utworzone także batalion zapasowy i pluton artylerii. W 1920 roku został awansowany na stopień kapitana. Rok później został przeniesiony na Śląsk, gdzie objął stanowisko komendanta wojskowego powiatu zabrzańskiego. Brał udział w III powstaniu śląskim, jako jeden z dowódców oddziałów powstańczych. Jego żołnierze zdobyli m.in Birawę.
[edytuj] Działalność cywilna i powrót do służby
Po zakończeniu działań wojennych rozpoczął studia prawno-ekonomiczne. Jednak w 1923 roku Cyms przerwał je. Następnie w 1923 roku podjął pracę w gdańskiej firmie spedycyjnej. Później otrzymał posadę w gdańskiej filii Banku Handlowego w Warszawie. Do 1926 roku był także zarządcą gospodarstwa rolnego w Modliborzycach (niedaleko Inowrocławia).
W 1928 wrócił do służby wojskowej, zostając dowódcą 59 pułku piechoty w Inowrocławiu. Następnie w 1934 roku rozpoczął pracę w Oddziale II Sztabu Głównego w Warszawie. W 1931 roku ożenił się z Marią Krawczyk (z tego małżeństwa miał dwójkę dzieci: Barbarę i Janusza). W stan spoczynku został przeniesiony ponownie w listopadzie 1935 roku. W tym czasie zamieszkiwał już w Bystrej (niedaleko Bielsko-Białej).
Po wybuchu II wojny światowej, został ponownie powołany do wojska. Został oficerem operacyjnym 80 pułku piechoty. Podczas kampanii wrześniowej dostał się do niewoli. Trafił do obozu niemieckiego w Radomiu. Wkrótce został z niego zwolniony, lecz w 1940 roku został ponownie aresztowany. Tym razem trzymano go w więzieniu w Bielsku-Białej. Tam spędził 4 miesiące. Po wypuszczeniu na wolność mieszkał w Krośnie, a potem w Kalwarii Zebrzydowskiej (od maja 1941 roku). Tam zajmował się pracą sekretarza spółdzielni stolarskiej. W tym czasie działał w AK.
Po wojnie przeprowadził się do rodzinnego miasta, Gniezna. Mieszkał tam od 1945 roku. Trzy lata później przeniósł się na Ziemie Odzyskane, do Szczecina, gdzie zatrudniony został w Spedycji Morskiej "Poska Bandera". Następnie znów trafił do Bystrej. Tam zmarł i został pochowany.
[edytuj] Literatura
- Gąsiorowski Antoni (przew. kom.), Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa-Poznań 1981, ISBN 8301027223
