Pierre Bourdieu

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Pierre-Félix Bourdieu (1 sierpnia 1930 - 23 stycznia 2002) był francuskim socjologiem, profesorem socjologii w Collège de France (od 1981) i dyrektor Centre de Sociologie Européenne w École Pratique des Hautes Études et Sciences Sociales w Paryżu (od 1964); w 1993 r. odznaczony "Médaille d'or du Centre national de la recherche scientifique" (CNRS).

Zajmował się przede wszystkim problematyką z zakresu teorii socjologii, socjologii kultury i wychowania. Prowadził badania socjologiczne w Algierii oraz systemu oświatowego we Francji. Badał też sferę znaczeń i treści dzieł sztuki.

[edytuj] Teoria Pierre'a Bourdieu

[edytuj] Ogólna charakterystyka teorii

Był twórcą teorii przemocy symbolicznej [np. ujęcie kulturowe przekazywane jest nam w szkole jako jedyne i niepodlegające dyskusji, przez co uznajemy je za oczywiste i naturalne]. W swoich pracach zajmował się nie tyle centralnymi problemami teorii społecznej, co tymi dziedzinami życia społeczeństwa, które do tej pory nie były przedmiotem badań. Jego koncepcję socjologii można by określić jako "socjologię form symbolicznych", choć on sam nazywał ją socjologią refleksyjną bądź też antropologią refleksyjną. Stanowi ona jedną z rzadko dziś spotykanych teorii o globalnym charakterze i zastosowaniu. Tworzy ona i oferuje szeroką aparaturę pojęć do opisu i analizy różnych form rzeczywistości społecznej. Stanowi też rodzaj poststrukturalnego neomarksizmu, choć sam Bourdieu zawsze podkreślał to, co go od marksizmu różni. Bourdieu wypracowywał ją i rozbudowywał, stojąc na czele projektów badawczych analizujących struktury społeczne, a także na przestrzeni własnych prac naukowych, w których kolejno, konsekwentnie dokonywał komplementarnego rozwoju tej niezwykle spójnej teorii, ukazując niebywale rozległe możliwości jej stosowania.

[edytuj] Kluczowe pojęcia i kategorie teorii

habitus
przemoc symboliczna
kapitał symboliczny
kapitał kulturowy
pole; w tym między innymi:
- pole władzy (politycznej i ekonomicznej, rozpatrywane razem lub osobno)
- pole produkcji kulturowej (możliwe do rozpatrywania jako całość lub podzielone na mniejsze pola czyli dotyczące poszczególnych dziedzin kultury: literaturę, sztuki plastyczne, naukę, pole religijne, etc.)
dehistoryzacja (albo historyczny proces dehistoryzacji lub też anamneza)

[edytuj] Przedmioty badań Bourdieu

On sam opisywał przy użyciu swej teorii relacje pomiędzy klasami społecznymi, pomiędzy płciami, analizował przy jej użyciu niezwykle różnorodne zjawiska: konkretne teksty kultury - jak choćby Szkołę uczuć Gustave’a Flauberta i Do latarni morskiej Virginii Woolf, epoki w kulturze – jak Fin de siècle, historię i wewnętrzną logikę poszczególnych obszarów życia społecznego – jak system edukacji, środowisko akademickie, środowisko polityczne czy „pole produkcji kulturowej”, czyli środowisko artystyczno-literacko-intelektualne. W kręgu jego zainteresowania znalazły się media, telewizja, literatura, niektórzy filozofowie, "logika ofensywy neoliberalnej" (której był zagorzałym wrogiem) we współczesnym świecie, struktura społeczna Algierii, społeczne uwarunkowania upodobań estetycznych, gustu, zwyczajów kulinarnych itd.

[edytuj] Wykorzystanie teorii

Inni badacze równie szeroko wykorzystują jego teorię, uznawaną (np. przez Szackiego) za jedną z najważniejszych i najbardziej oryginalnych koncepcji socjologiczno-antropologicznych w historii (ponieważ podjęła wątki, których wcześniej socjologia dotykać nie potrafiła). Wykorzystuje się ją np. do antropologicznego opisu przestrzeni internetowych [1]. Stała się też jednym z nieodzownych narzędzi tych wszystkich, którzy zajmują się relacjami dominacji w społeczeństwie i w kulturze, a także przyglądają się bądź aktywnie uczestniczą w procesach emancypacyjnych. Stanowi jedno z najważniejszych narzędzi intelektualnych zachodniej lewicy.

[edytuj] Bibliografia

Travail et travailleurs en Algerie (1963),
Les étudiants et leurs études (1964),
Les héritiers, les étudiants et la culture (1964),
Le métier de sociologue (1968)
La Misère du monde (1993).
Contre-feux. Propos pour servir à la résistance contre l’invasion néo-libérale, "Raisons d’agir" 1998.
La Distinction. Critique sociale du jugement, Paris 1979 (2002). Najważniejsza praca, wykładająca ogół teorii. [wyd. polskie "Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia", przeł. Piotr Biłos, Scholar, Warszawa 2006]
Homo academicus, Paris 1984.
Męska dominacja, przeł. Lucyna Kopciewicz, Warszawa 2004. (Aneks: Kilka uwag o ruchu gejów i lesbijek)
La Noblesse d’état, Paris 1989.
L’ontologie politique de Martin Heidegger, Paris 1988.
Propos sur le champ politique, "Presses universitaires de Lyon" 2000.
Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, przeł. Andrzej Zawadzki, Kraków 2001.
Sociologie de l’Algérie, Paris 1961.
Sur la télévision, "Raisons d’agir" 1996.
Sur le pouvoir symbolique, "Annales" 1977, t. 32, nr 3, s. 405-411.
Teoria obiektów kulturowych, [w:] Odkrywanie modernizmu. Przekłady i komentarze, red. Ryszard Nycz, Kraków 2004.
z Jean-Claude'em Passeronem, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, przeł. E. Neyman, Warszawa 1990.