Podkowiec mały

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Podkowiec mały
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	ssaki żyworodne
Szczep	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Rodzina	podkowcowate
Rodzaj	Rhinolophus
Gatunek	podkowiec mały
Nazwa systematyczna
Rhinolophus hipposideros
(Bechstein, 1800)

Podkowiec mały (Rhinolophus hipposideros) – gatunek ssaka z rzędu nietoperzy z rzadko reprezentowanej w Polsce rodziny podkowcowatych.

[edytuj] Cechy

Jak większość nietoperzy posiada charakterystyczne unikatowe cechy:

zdolność do echolokacji - nietoperz wydając dźwięki o dużej częstotliwości lokalizuje pożywienie i przeszkody terenowe
zdolność do spadku ciepłoty ciała do temperatury otoczenia, spowolnienie akcji serca i oddechu, co ogranicza do minimum straty energii w czasie spoczynku dziennego, jak i w trakcie snu zimowego (heterotermii)
podczas snu zwisa głową w dół zaczepiony palcami stóp, których człony pazurowe mają właściwość samoczynnego podginania się pod wpływem ciężaru, dzięki temu wiszący nietoperz nie wykonuje żadnej pracy mięśniowej i nie męczy się
możliwość zwalniania tempa przemiany materii w obniżonej temperaturze pozwalająca przetrzymywać niekorzystne warunki do żerowania.

[edytuj] Opis

Jeden z najmniejszych nietoperzy występujących w Polsce. Długość ciała około 40 mm, rozpiętość skrzydeł do 250 mm, masa ciała 3,5-10 g. Przedramię o długości 37-42,5 mm. Barwa sierści futerka szarobrązowa na grzbiecie, szara lub szarobiała na brzuchu. Uszy spiczaste i szerokie, skrzydła szerokie i zaokrąglone na końcach, ogon dość krótki, nie wystający poza błonę ogonową. Błony skrzydłowe bardzo ciemne, uszy i pyszczek jaśniejsze. Błona skrzydłowa przyczepiona pomiędzy piętą a nasadą palców. Ostroga sięga do połowy odległości między piętą a ogonem. Dookoła nozdrzy narośl skórna w kształcie podkowy służąca do skupiania wiązki sygnałów echolokacyjnych. W czasie spoczynku wisząc głową w dół nie składa skrzydeł wzdłuż ciała, jak większość innych gatunków, lecz w charakterystyczny sposób otula się szczelnie błonami lotnymi, przypominając kokon owada.

[edytuj] Występowanie

Występuje w południowej i środkowej Europie. W Polsce występuje rzadko w pasie gór oraz na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.

[edytuj] Biotop

Latem zamieszkuje miejsca bezwietrzne, słabo oświetlone i bardzo ciepłe (o temperaturze nierzadko okresowo przekraczającej 30° Celsjusza), głównie strychy, rzadziej jaskinie, szczeliny skał i dziuple drzew. Samice tworzą niewielkie kolonie rozrodcze liczące kilkadziesiąt sztuk. Samce w okresie rozrodczym żyją pojedynczo, chroniąc się w jaskiniach, schroniskach skalnych lub na strychach. Na sen zimowy przenosi się do miejsc, które oferują mu odpowiednie warunki: dużą wilgotność i temperaturę powietrza 6-9 stopni Celsjusza. Są to zwykle piwnice, jaskinie, opuszczone kopalnie, sztolnie itp. Występująca w tych miejscach duża wilgotność chroni nietoperze przed wyschnięciem, a stosunkowo niska temperatura sprzyja hibernacji. W przeciwieństwie do innych gatunków nietoperzy z reguły podczas hibernacji poszczególne osobniki nie tworzą skupień - nie stykają się ze sobą.

[edytuj] Tryb życia

Należy do gatunków osiadłych. Kryjówki letnie znajdują się zwykle w odległości do 30 km od kryjówek zimowych, chociaż znane są przeloty na odległość powyżej 100 km. Podkowiec mały jest gatunkiem ciepłolubnym, stąd zwykle przebywa w miejscach dobrze izolowanych termicznie.

[edytuj] Pożywienie

Jak większość nietoperzy żywi się owadami latającymi nocą. Są to głównie muchówki, motyle nocne, siatkoskrzydłe oraz owady odbywające rójkę nad wodą, które łowi w locie pyszczkiem lub końcem skrzydła. Potrafi także zbierać pająki ze skał lub kory drzew. Poluje nocą wśród zarośli i nad zbiornikami wodnymi, na polowania wylatuje późnym wieczorem. Lata wolno, ale zwinnie, najczęściej nisko nad ziemią. Podczas lotów posługuje się echolokacją - ultradźwięki wydawane są przez krtań. Jego system echolokacyjny reaguje na ruch skrzydeł owadów, dlatego owad będący w spoczynku jest dla niego "niewidoczny".

[edytuj] Długość życia

Maksymalny wiek życia w warunkach naturalnych wynosi 8-10 lat. Najdłuższy zaobserwowany wiek podkowca małego to ponad 21 lat.

[edytuj] Rozród

Poród i rozwój młodych jest ściśle związany z okresem największej dostępności pożywienia. Samica rodzi na początku lata jedno małe. Kopulacja i zaplemnienie następuje jesienią, często podczas hibernacji samicy. Sperma pozostaje w drogach rodnych macicy do wiosny i dopiero wtedy występuje owulacja i zapłodnienie. Ciąża trwa 7-8 tygodni. Młode po urodzeniu są małe, bezradne, nieowłosione. Oczy mają zamknięte, posiadają silne pazury i haczykowate zęby mleczne, którymi czepiają się matki. Żywią się mlekiem matki. Młode nietoperze zdolność do samodzielnego życia osiągają już po upływie 6 - 7 tygodni. Podkowiec mały dojrzałość seksualną osiąga pod koniec pierwszego lub na początku drugiego roku życia .