Pomnik Szalonego Konia
Z Wikipedii
Pomnik Szalonego Konia (Crazy Horse Memorial), znajdujący się w Górach Czarnych w Dakocie Południowej, wykuty w skale góry Thunderhead, jest największym na świecie (nieukończonym jeszcze) pomnikiem. Gotowa rzeźba będzie miała 195 m długości i 172 m wysokości. Sama głowa, której wykuwanie zakończono w 1998 roku ma 25 m wysokości. Dla porównania, znajdujące się 15 km na północny wschód głowy prezydentów wykute w zboczu Mount Rushmore mają wysokość 18 m.
Prace nad rzeźbą rozpoczął w 1948 roku rzeźbiarz z polskimi korzeniami - Korczak Ziółkowski, na zaproszenie krewnego Szalonego Konia, wodza Dakotów Henry'ego Standing Beara. Pomnik przedstawia wodza Oglala Dakotów - Szalonego Konia, który między innymi wsławił się w bitwie nad Little Big Horn w 1876 roku, a krótko potem został zdradziecko zamordowany.
Szalony Koń unikał kontaktów z białymi i nie jest znana żadna jego stuprocentowo pewna fotografia (najbardziej znane zdjęcie "Crazy Horse'a" przedstawia innego wojownika Siuksów). Z tego powodu, jak również dlatego, że prywatny pomnik znajduje się na terenie świętych dla Dakotów Gór Czarnych i - zdaniem krytyków - odwraca uwagę od problemów współczesnych tubylczych Amerykanów (a także z przyczyn ekologicznych i artystycznych), istnienie pomnika i działalność Centrum Crazy Horse'a bywają krytykowane przez niektóre środowiska indiańskie. Z drugiej strony wielu Indian chętnie wykorzystuje możliwości ekonomiczne i edukacyjne, stwarzane przez różne formy działalności Centrum (w tym muzeum i fundację dla indiańskich uczniów) i przez napływ licznych turystów w Góry Czarne.
Budowa pomnika nie jest i nigdy nie była finansowana przez państwo (sam Korczak odrzucał taką możliwość, by zachować niezależność projektu), środki na pokrycie kosztów dynamitu i ciężkiego sprzętu, za pomocą których prowadzone są prace, pochodzą z datków na rzecz fundacji "Crazy Horse Memorial Foundation". Fundacja ta jest organizacją non profit i została założona z inicjatywy żony zmarłego w 1982 roku rzeźbiarza, Ruth. Mottem tej organizacji są słowa Szalonego Konia: "Moje ziemie są tam, gdzie leżą pochowani moi ludzie".
Współrzędne geograficzne: 43°50'11 N, 103°37'26 W.
