Prima aprilis
Z Wikipedii
Prima aprilis (łac. 1 kwietnia) - to obyczaj związany z pierwszym dniem kwietnia, zapoczątkowany mniej więcej w połowie XIII wieku, obchodzony w wielu krajach świata. Polega on na robieniu żartów, celowym wprowadzaniu w błąd, konkurowaniu w próbach sprawienia, by inni uwierzyli w coś nieprawdziwego. Tego dnia w wielu mediach pojawiają się różne żartobliwe informacje. W Wielkiej Brytanii nazywany jest Dniem Głupca (April Fool's Day lub All Fools' Day), a we Francji Dniem Ryby.
Grecy wiążą historię tego dnia z mitem o Demeter i Persefonie. Persefona miała zostać porwana do Hadesu na początku kwietnia. Matka Demeter, szukając jej, kierowała się echem głosu córki, ale echo ją zwiodło.
Chrześcijaństwo wiąże prima aprilis z Judaszem Iskariotą. Miał się on urodzić właśnie pierwszego kwietnia i dlatego dzień ów kojarzył się z kłamstwem, obłudą, fałszem i nieprawdą.
Spis treści |
[edytuj] Historia
[edytuj] Na świecie
Geneza święta: We Francji do połowy szesnastego wieku początek nowego roku był obchodzony pierwszego kwietnia. Obchodzono go w bardzo podobny sposób jak obecnie z przyjęciami i tańcami. Potem w 1562 roku, papież Grzegorz wprowadził nowy kalendarz dla świata chrześcijańskiego i nowy rok przypadał na pierwszego stycznia. Jednakże, byli ludzie, którzy nie słyszeli albo nie wierzyli w zmianę daty. Nadal obchodzili nowy rok pierwszego kwietnia. Inni robili im kawały i nazywali ich "kwietnowymi głupcami".
[edytuj] W Polsce
Obyczaj ten dotarł do Polski z Europy Zachodniej przez Niemcy w epoce nowożytnej. Upowszechnił się w Rzeczypospolitej w XVII w., w podobnej formie, w jakiej występuje do dzisiaj. Pierwszy kwietnia poświęcano opowiadaniu zmyślonych historii, robieniu przeróżnych dowcipów i naigrywaniu się z naiwnych bądź nieostrożnych ludzi. Dzień ten uważano za niepoważny i starano się nie robić w nim żadnych ważnych rzeczy. Przeświadczenie to przeniknęło nawet do najwyższych kręgów państwowych - przykładowo sojusz antyturecki z Leopoldem I Habsburgiem podpisano 1 kwietnia 1683, ale antydatowano go na 31 marca, aby na dokumencie nie widniała data prima aprilis.
Z robieniem psikusów przez dzieci w wieku szkolnym związany był w niektórych regionach także 12 marca - dzień św. Grzegorza, patrona uczących się. Obyczaj ten nosił nazwę gregorianek lub gegołów.
[edytuj] Bibliografia
- Obyczaje w Polsce, red. Andrzej Chwalba, PWN, Warszawa 2005, ISBN 83-01-14253-7, s. 176