Przemilczenie

Z Wikipedii

Przemilczenie – jedna z instytucji dawności. Jest jednym ze sposobów pierwotnego nabycia własności na skutek upływu czasu i ma na celu likwidację stanu polegającego na tym, że właściciel nie wykazuje zainteresowania swoją rzeczą. Przyczyna owego "niezainteresowania" nie jest istotna. Wystarczy określony przez ustawodawcę upływ czasu.

Spis treści 1 Dekretu o majątkach opuszczonych i poniemieckich 2 Przemilczenie w aktualnym stanie prawnym 3 Zobacz też 4 Linki zewnętrzne 5 Przypisy

[edytuj] Dekretu o majątkach opuszczonych i poniemieckich

Najbardziej drastycznym i moralnie wątpliwym przykładem zastosowania tej instytucji prawnej w polskim prawie było przemilczenie ustanowione w dekrecie z dnia 8 marca 1946 o majątkach opuszczonych i poniemieckich ^[1] Dekret ten, już nie obowiązujący, uznawał za opuszczony wszelki majątek ruchomy i nieruchomy osób, które w związku z II wojną światową utraciły jego posiadanie a następnie go nie odzyskały, a także majątek znajdujący się w wyniku umów (wyjątkiem niektóre umowy najmu) w rękach osób trzecich. Ze względu na fakt, że dekret o przemilczeniu wspomina jedynie urywkowo i w dodatku nieprecyzyjnie w art. 34^[2], konieczne stało się szersze zdefiniowanie tejże instytucji w drodze wykładni. Na wniosek Ministra Sprawiedliwości cała Izba Cywilna Sądu Najwyższego podjęła uchwałę ^[3], w której uznano między innymi, że:

• Do nabycia przez Państwo własności nieruchomości z mocy art. 34 przedmiotowego dekretu konieczne jest aby nieruchomość stanowiła majątek opuszczony w rozumieniu ustawy oraz upłynięcie 10-letniego terminu.
• Nie jest konieczne do nabycia własności posiadanie takiej nieruchomości przez Skarb Państwa.
• Jeśli w dniu upłynięcia terminu nieruchomość znajduje się w posiadaniu właściciela, do nabycie własności przez Skarb Państwa nie dochodzi.
• Do terminu 10 lat stosuje się odpowiednio przepisy o przerwie zasiedzenia.
• Stwierdzenie nabycia własności nieruchomości opuszczonej następuje w drodze sądowej w trybie postępowania niespornego.
• Sposób nabycia własności nie jest zasiedzeniem (wbrew użytemu wprost przez ustawodawcę określeniu), ale w zakresie nieuregulowanym w dekrecie odpowiednio stosuje się przepisy o zasiedzeniu,
• Fakt odzyskania posiadania przez właściciela oznacza, ze majątek przestał być opuszczony w rozumieniu dekretu i art. 34 nie ma już zastosowania.
• Wystarczy, że właściciel uzewnętrzni swoją wolę odzyskania przedmiotu własności w sposób nie budzący wątpliwości organowi, na rzecz którego przemilczenie biegnie, by uznać, że doszło do zaprzeczenia bezczynności i bieg przemilczenia został wyłączony.

W drodze dalszych orzeczeń ustalono między innymi, że:

• każda część współwłasności podlega odrębnemu wypływowi przemilczenia, co oznacza, że odzyskanie posiadania przez jednego ze współwłaścicieli, albo skierowanego przez niego żądanie wydania rzeczy, nie oddziałuje na pozostałe udziały w rzeczy, które mogą stać się w drodze przemilczenia własnością Skarbu Państwa (por. orzeczenie z dnia 21.01.1960 – II CR 1100/58 – OSNCK 1960/4/115 oraz orzeczenie z dnia 09.05.1967 r. – II CR 17/67 – OSNPG 1967/12/46),
• nabycie własności nieruchomości w drodze przemilczenia nie powoduje samo przez się wygaśnięcia ustanowionej na tej nieruchomości służebności (por. wyrok z dnia 29.12.1967 – III CR 59/67 – OSNC 1968/7/128)
• prawo własności nabyte w drodze przemilczenia uregulowanego przez dekret z roku 1946 pozostaje w mocy i może być stwierdzone także po uchyleniu tego dekretu (por. uchwała SN z dnia 1987 – III CZP 2/87 – OSNC 1988/4/46)
• Sąd nie jest władny obalić prawa własności ustalonego dekretem z roku 1946, bez względu na to jakie zastrzeżenia z punktu widzenia ocen moralnych budzi akt prawny je ustalający. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie – I ACr 36/94 – Wokanda 1994/8/46)

Dekret został uchylony na mocy przepisu art. 100 pkt 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. (Dz. U. Nr 22, poz. 99)

[edytuj] Przemilczenie w aktualnym stanie prawnym

W aktualnym stanie prawnym z przemilczeniem mamy do czynienia jedynie w przypadku uregulowanym w art. 187 kc. W zależności od charakteru rzeczy wyróżnia się dwie sytuacje, w których dochodzi do nabycia rzeczy znalezionych:

• pieniądze, papiery wartościowe, kosztowności oraz rzeczy mających wartość naukową lub artystyczną mogą stać się własnością Skarbu Państwa. Okres przemilczenia został określony na rok od wezwania do odebrania ich przez właściwy organ lub, w razie niemożności wezwania, na dwa lata od ich znalezienia.
• pozostałe rzeczy stają się po upływie powołanych wyżej terminów własnością znalazcy, jeżeli uczynił on zadość obowiązkom określonym w art. 183 kc – m.in. zawiadomić o znalezieniu właściwy organ państwowy ^[4]

Przemilczenie takie nie zachodzi jednak, jeśli rzecz została znaleziona:

• w budynku publicznym,
• w innym budynku lub pomieszczeniu otwartym dla publiczności,
• w wagonie kolejowym, na statku lub w innym środku transportu publicznego.

[edytuj] Zobacz też

• dawność
• przedawnienie
• przegląd zagadnień z zakresu prawa

[edytuj] Linki zewnętrzne

• dekrecie z dnia 08 marca 1946 o majątkach opuszczonych i poniemieckich
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Dz. U. Nr 13 poz. 87
2. ↑ "Skarb Państwa i związku samorządu terytorialnego nabywają przez przedawnienie (zasiedzenie) tytuł własności majątków opuszczonych: co do nieruchomości z upływem lat 10, co do ruchomości z upływem lat 5, licząc w obu przypadkach od końca roku, w którym wojna została ukończona"
3. ↑ uchwała SN z dnia 24.05.1956 – I CO 9/56
4. ↑ Zobacz też Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 czerwca 1966 r. w sprawie rzeczy znalezionych – Dz.U. 1966 nr 22 poz. 141 z późn. zm.