Stara Synagoga w Pińczowie
Z Wikipedii
| Stara Synagoga w Pińczowie | |
 wygląd współczesny |
|
| Data budowy | 1594-1609 |
| Data zniszczenia | II wojna światowa |
| Tradycja | ortodoksyjna |
| Budulec | murowana |
| Obecnie | muzeum |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
Stara Synagoga w Pińczowie - główna synagoga pińczowskiej gminy żydowskiej, znajdująca się przy obecnej ulicy Klasztornej.
Synagoga została zbudowana w latach 1594-1609. Podczas II wojny światowej, hitlerowcy zdewastowali synagogę. Pod koniec wojny zniszczeń dopełniły bombardowania. Po wojnie przystąpiono do prac remontowych synagogi. W 1947 roku, zrekonstruowano dach, w latach 70. bożnicę otoczono murem, do którego później umieszczane były pozostałości starych macew, który stanowi pomnik Pamięci o Holocauście miejscowych Żydów. W latach 1989-1997 przeprowadzono prace rekonstrukcyjne przy zniszczonym Aron ha-kodesz. Obecnie synagoga pełni funkcję muzeum, w którym znajduje się stała wystawa judaików.
Wielka murowana synagoga została wzniesiona w stylu późnorenesansowym, na planie prostokąta, z kamienia łamanego ze szkarpami na zewnątrz. Bożnica stanowi bryłę prostopadsłościanu ze ścianką prostą attyki, przysłaniającą dach pogrążony, dwukalenicowy, a niższy przedsionek nakryty dachem dwuspadowym. We wschodniej części synagogi znajduje się kwadratowa sala główna, a w północnej przedsionek, nad którym znajduje się babiniec posiadający sklepienie krzyżowe. Główna sala modlitewna posiada kolebkowe sklepienie z lunetami i pozostałościami żeber stiukowych. Zachowały się w niej fragmenty polichromii na sklepieniu pochodzące z drugiej połowy XVIII wieku, przedstawiają głównie motywy zwierzęce i roślinne, m.in. jednorożce, gryfy, pawie, orły. Na ścianach zachowały się pozostałości inskrypcji hebrajskich i polichromii. W górnych częściach ścian znajdują się wielkie okna zakończone półkoliście, a w dolnych częściach ścian wnęki arkadowe. We wschodniej ścianie znajduje się bogato zdobiony, manierystyczny Aron ha-kodesz. Na podłodze jest ułożona kamienna posadzka, z zaznaczeniem gdzie dawniej stała bima. Przedsionek synagogi posiada sklepienie kolebkowe z lunetami oraz przyozdobiony jest polichromią z XVIII wieku, malowaną przez Jehudę Lejba, przedstawiającą m.in. teksty modlitw i motywy roślinne. W sali kahalnej zachowane są fragmenty malowideł. Wśród nich m.in. inskrypcja z przepisami dotyczącymi sprawiedliwości. Zachowały się również dwie kamienne, bogato zdobione skarbony.
Synagoga jest jedną z najstarszych polskich synagog, odwiedziło ją wiele polskich osobistości m.in. prymas Józef Glemp, premier Tadeusz Mazowiecki, ambasador Republiki Węgierskiej Akos Engelmayer oraz wielu innych gości.
W dniach 16-18 czerwca w synagodze obyło się pierwsze od czasów zakończenia II wojny światowej nabożeństwo szabatowe. W uroczystości wzięło udział kilkadziesiąt Żydów z całej Polski.
Synagoga jest wpisana do rejestru zabytków pod numerem 360A.
[edytuj] Kalendarium prac renowacyjnych
- 1947 - rekonstrukcja dachu
- Lata 70. - awaryjne zabezpieczenie budynku
- Lata 80. - wykonanie odwodnienia, ogrodzenie, opaskę odwadniającą, wymieniono okna, niwelację otoczenia obiektu, podklejono polichromię w przedsionku.
- 1989-1995 - konserwacja Aron ha-kodesz
- 1996-2000 - dokończenie konserwacji i montaż arki, doprowadzenie energii elektrycznej i wody, ułożenie posadzki w sali głównej, odczytanie napisów i rozpoznanie wystroju malarskiego oraz podklejenie zagrożonych malowideł w przedsionku
- 2001 - wymiana więźby i pokrycia dachu, izolacje murów, tynki zewnętrzne, podświetlenie synagogi.
- 2002 - konserwacja wystroju malarskiego i renesansowych portali w przedsionku.
W latach 2001-2002 na renowację wydano 360 tys. zł, a potrzebne jest jeszcze 400 tys. zł, na dalsze prace konserwatorskie.
[edytuj] Ciekawe eksponaty
- XIX-wieczne zwoje Tory klejone z pasów, niekompletne - bez I, II i częściowo III księgi. Szerokość 52 cm, zachowana długość 20,5 m.
 |
 WikiProjekt:Synagogi w Polsce Portal:Synagogi |
|
